192 Nolu Hesabın işleyişi

Bylcetincali

Gerek direk mal ve hizmet ihracı, gerek ihraç kayıtlı satışlar, gerek KDV kanundaki iade doğuran diğer istisna ve işlemlerde bulunan mükellefleri ilgilendiren Muhasebe Hesap Planının 19- DİĞER DÖNEN VARLIKLAR gurubu hesaplarının çalıştırılması ve  uygulamada sıkça rastlanan bir yanılgının giderilmesi bu sirkümüzün konusunu oluşturmaktadır.

 Diğer dönen varlıklar gurubu, MSUGT’ de diğer bölümlere girmediği için özellikle kendi bölümünde tanımlanmış olan diğer dönen varlık kalemlerinin yer aldığı guruptur. Bu gurupta ;

 190- Devreden KDV

191- İndirilecek KDV

192- Diğer KDV

193- Peşin ödenen vergi ve fonlar

194- Boş

195- İş avansları

196- Personel avansları

197- Sayım ve tesellüm noksanları

198 Diğer dönem varlıklar

199- Diğer Dönen varlıklar karşılığı (-)

 Hesapları yer almaktadır.

 Görüleceği üzere bu gurupta bulunan hesaplar arasında, nitelik olarak bir bütünlük bulunmamaktadır.

 Bu nedenledir ki  19 gurup hesaplarından 192 nolu diğer KDV hesabı genellikle uygulamada yanlış kullanılmaktadır.

192 no lu  Diğer KDV hesabı;  KDV Kanunu gereğince KDV iadesini gerektiren istisnalar ile 29/2 nci madde gereği indirimli orana tabi mal teslimi nedeniyle iade edilmesi gereken KDV nin izlendiği bir hesap olarak çalıştırılması gerekmektedir.

 Şöyleki;

 KDV iadesini gerektiren istisna ve işlemlerin olmadığı dönemde; 191 nolu hesap dönem sonunda (KDV dönemi) 191 no lu hesaba alacak 391 no lu hesaba borç kaydı yapılarak karşılaştırılır, hesaplanan KDV indirilecek KDV den fazla ise fark 360 no lu ödenecek vergi ve fonlar hesabına alacak kaydedilir ki bu durumda KDV si indirim yoluyla giderilmiştir. İndirilecek KDV, hesaplanan KDV den fazla ise aradaki fark 190 no lu sonraki döneme devreden KDV hesabına borç kaydedilir ki bu da sonraki dönemlerde indirim yoluyla telafi edilecektir.

 Öte yandan KDV iadesini gerektiren istisnai işlemin gerçekleştiği dönemde;  işlemin bünyesine giren KDV, iade alacağı 190 nolu hesaptan ayrılarak  iade alınana kadar bekletilmek üzere  192 no lu hesaba borç olarak kaydedilir iade alacağının alınmasını müteakip iade mahsup olarak alınmışsa, bu miktar 360 ödenecek vergi ve fonlar hesabına borç 192 no lu hesaba alacak, nakit olarak alınmşsa 102 bankalar hesabına borç. 192 no lu hesaba alacak kaydedilerek muhasebeleşmesi tamamlanır.

Uygulamada genellikle 192 nolu hesap değil 136 nolu hesap kullanılmaktadır, Oysa 136 nolu hesap Ticari faaliyetle doğrudan bağlantılı olmayan ve vadeleri bir yıldan az olan alacakların izlendiği bir hesaptır. Kaldı ki,  KDV Kanunun 54 ncü maddesi

“1. Katma Değer Vergisi mükellefleri, tutulması mecburî defter kayıtlarını bu verginin hesaplanmasına ve kontrolüne imkân verecek şekilde düzenlerler.

Bu kayıtlarda en az aşağıdaki hususların açıkça gösterilmesi şarttır:

a) …..

b) …..

c) ……

d) Matrah ve indirim miktarlarındaki değişmelerle, ödenen, terkin edilen ve iade olunan vergiler.

 Amir hükmü gereği iade edilmesi gereken KDV nin 192 nolu hesapta izlenilmesi daha uygun ve doğrudur.

 Öte yandan,  İstisnai işlemin gerçekleştiği dönemde 191 no lu indirilecek KDV hesabının 391 no lu hesaplanan KDV hesabından fazla olması gerekir ki 190 nolu hesap işleyebilsin ve 190 nolu hesaptan da 192 nolu hesaba iade edilecek KDV ayrılabilsin ve KDV beyannamesin de KDV iadesi söz konusu olsun

 Yani başka bir ifade ile, 191 no lu hesaba indirilecek KDV olarak kaydı yapılmayan hiçbir KDV nin 192 no lu hesapta iade edilecek KDV olarak görülmemesi lazımdır.

 Kaynak : Balıkseir V.D. Başkanı Baş Hesap.Uzmanı Mustafa Gürkan ACAR ve Vergi Uzmanımız Lütfi Çetin ÇALI’nın Temmuz 2007  tarih ve 311 sayılı Vergi dünyası dergisinde yayınlanan makaleleri