Yolcu Beraberinde Veya Bavul Ticareti Kapsamında İhracat İstisnası (11/B)

1. Genel Açıklama

KDV Kanunun 11 inci maddesinde “Türkiye de ikamet etmeyen yolcuların satın alarak Türkiye dışına götürdükleri malların teslimi anında Katma Değer Vergisi tahsil edilir. Ancak gümrükten malın çıkışı anında fatura veya belgenin ibrazında tahsil edilen Katma Değer Vergisi iade olunur.” Amir hükmü gereğince bu iade doğuran istisna kanunda yer almıştır.

Bununla beraber iadeden faydalanacak mal ve hizmetler ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

Maliye Bakanlığı bu yetkisini 43 nolu KDV Genel Tebliği ile yolcu beraberi eşya ihracı olarak, 61 nolu KDV Genel Tebliğ ile bavul ticareti şeklinde iki başlıkta düzenleme yaparak kullanmıştır.

 2. İstisnadan Faydalanabilmek İçin Gerekli Şartlar:

2.1. İstisnadan Faydalanacak Alıcılar;

Gerek yolcu beraberi eşya ihracında (43 seri nolu KDV genel tebliği gereği) gerekse bavul ticareti kapsamında (61 seri nolu KDV genel tebliği gereği) mal ihracında istisnadan faydalanacak alıcılar;

* Türkiye de ikamet etmemeli,

* Satın aldıkları malları yurt dışına götürmeleri gereklidir.

Alıcıların TC vatandaşı olması halinde Yurt dışında ikamet ettiklerine dair o ülkenin resmi makamlarından almış oldukları ikamet teskeresine veya bu mahiyette belgeye sahip olmalıdırlar. Türkiye de geçici veya daimi ikametgâh verilen yabancı uyruklular istisnadan faydalanamazlar.

2.2. İstisnadan Faydalanacak Satıcılar;

Gerek yolcu beraberi eşya ihracında (43 seri nolu KDV genel tebliği gereği) gerekse bavul ticareti kapsamında (61 seri nolu KDV genel tebliği gereği)  mal ihracında istisnadan faydalanacak satıcıların;

* KDV mükellefi olmaları,

* izin belgesi almış olmaları yeterlidir.

Ayrıca bavul ticareti kapsamında istisnadan faydalanacak satıcıların Haklarında sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği veya bilerek kullandığı konusunda rapor yazılmış olmaması lazımdır.

2.3. İstisnaya Konu Satılan Mallar;

Maliye bakanlığı belirleme yetkisini muhtelif genel tebliğlerde kullanarak Gerek yolcu beraberi eşya ihracında gerekse bavul ticareti kapsamında mal ihracında,

* Her türlü mal satışlarına bu istisna uygulanabilmektedir.

* Mallar satış tarihinden itibaren 3 ay içinde yurt dışına çıkarılmalıdır

2.4. İstisnada Satış Faturalarının Gümrükçe Onaylanması

Alıcıların satın alarak yurt dışına götürdükleri malların faturaları, malların yurt dışına çıkışı sırasında Gümrükte gümrük memurunca arkasına malların çıkışı tarihi yazılarak onaylanmalıdır.

3. Yolcu Beraberi Eşya İhracı İle Bavul Ticareti Kapsamında Yapılan İhracatı Birbirinden Ayıran Özellikleri:

İki istisnayı birbirinden ayıran özelliklerini daha iyi kavramak açısından tablo halinde göstermek faydalı olacaktır;

Yolcu beraberi eşya ihracında	Bavul ticaretinde
Özel fatura gerekli değildir.	Özel fatura gereklidir.
Fatura KDV’li kesilir.	Fatura KDV’siz kesilir.
Döviz alım belgesi gerekli değildir	Döviz alım belgesi gereklidir.
Mal bedeli KDV hariç 100 TL’den fazla olmalıdır.	Mal bedeli KDV hariç 600 TL’den fazla olmalıdır.
Satın alınan mallar şahsi ihtiyaçlarda sınırlı olmalıdır.	Satın alınan mallar ticari boyutta olabilir.
Gümrükte malların çıkışında gümrük memurunca arkası çıkış tarihi yazılarak onaylanan fatura satıcıya 3 ay içinde ulaştırılmalıdır.	Gümrükte malların çıkışında gümrük memurunca arkası çıkış tarihi yazılarak onaylanan fatura satıcıya 1 ay içinde ulaştırılmalıdır.
Satış faturası gümrükte alıcılar tarafından onaylatılmalıdır.	Satış faturası gümrükte alıcı, satıcı, nakliye firması tarafından onaylatılabilir.
Satışa konu mallar tüm gümrük kapısından çıkarılabilir	Satışa konu mallar sadece; İstanbul, İzmir, Antalya, Samsun, Trabzon, Edirne Artvin illerindeki kapılar ile Kırklareli Dereköy, Tekirdağ Çorlu, Iğdır, dilucu kapılarından yapılabilir.
İmalatçılarca Satıcılara ihraç kayıtlı mal teslimi yapılamaz.	İmalatçılarca satıcılara ihraç kayıtlı satış yapılabilir.(İhraç kayıtlı satış yapan imalatçılar bu satış için nakit iade talep edemezler)
Hesaplanan KDV iadeye konu edilir.	Yüklenilen KDV iadeye konu edilir.

Türkiye de ikamet etmeyenlere Özel faturalı satı (Yolcu beraberi eşya ihracı) her kapıdan yapılamamaktadır. Yolcu beraberi eşya ihracı 1997/1 sıra nolu KDV iç genelgesi, 30/12/2002 tarih ve 29646 sayılı ve 24/01/2003 tarih ve 3599 sayılı genel yazılarla Maliye Bakanlığınca belirlenmiştir.

4. İstisnalar Beyannamede Nasıl Gösterilecek Hangi Belgeler Kullanılacak?

4.1. Yolcu Beraberi Eşya İhracının Beyanı Ve İadenin Beyannamede Gösterilmesi

Yolcu beraberi eşya ihracında istisnanın gerçekleşme tarihinde istisnanın beyanı ve KDV nin iadesinin talep edilmesi gerekmektedir.

Yolcu beraberi eşya ticaretine konu satılan malın satış tarihinden itibaren 3 ay içinde gümrük kapılarından yurt dışına çıkması ve süresinde çıktığına dair satış faturasının gümrükçe çıkış tarihi yazılmak suretiyle onaylanmasına müteakip 3 ay içinde satıcıya ulaşması ve bu süreler içinde KDV nin alıcıya ödenmiş olması halinde istisna gerçekleşmiş olacaktır.

İstisnanın satışın yapıldığı tarihi kapsayan dönemde gerçekleşmesi halinde;

Satıcılar istisna kapsamında yaptıkları satışlara ait hesaplanan KDV yi satışın yapıldığı dönem beyannamesinde hesaplanan KDV olarak beyan ederken, aynı tutarı indirilecek KDV olarak da beyan edeceklerdir. Aynı zamanda iade talep etmeleri halinde ise indirim olarak beyan ettikleri hesaplanan KDV yi (alıcıya ödenen KDV yi) aynı beyannamenin 9 nolu diğer iade hakkı doğuran işlemlere ait tabloda 408 kodu ile iade edilecek KDV olarak beyan edebileceklerdir.

Satışın yapıldığı tarihi kapsayan dönem KDV beyanname verme süresine kadar istisna gerçekleşmezse;

Hesaplanan KDV, Satış faturasının ait olduğu dönem KDV beyannamesinde hesaplanan KDV olarak beyan edilecektir. Daha sonra gümrükten onaylı faturanın kendilerine intikal ettiği tarihi kapsayan dönem KDV beyannamesinde de, indirilecek KDV olarak beyan edilecektir. Aynı zamanda iade talep edilmesi halinde de aynı beyannamenin 9 nolu diğer iade hakkı doğuran işlemlere ait tabloda 408 kodu ile iadesi gereken KDV olarak beyan edeceklerdir.

4.2. Bavul Ticareti Kapsamında Yapılan İhracatın Beyanı Ve İadenin Beyannamede Gösterilmesi

İstisnanın gerçekleşme tarihine göre iade işlemi farklılık arzetmektedir.

Bavul ticaretine konu satılan malın satış tarihinden itibaren 3 ay içinde belirlenen gümrük kapılarından malın yurt dışına çıkması ve süresinde çıktığına dair satış faturasının gümrükçe çıkış tarihi yazılmak suretiyle onaylanmasına müteakip 1 ay içinde satıcıya ulaşması ve fatura bedeli dövizin bozdurularak DAB nin alınması halinde istisna gerçekleşmiş olacaktır.

Bavul ticaretinde istisna şartları satışın beyan edileceği dönemde gerçekleşmişse; (Yani Döviz Alım Belgesi Satışın yapıldığı tarihi kapsayan KDV döneminin beyanname verme süresi içinde temin edilmişse)

Satışın yapıldığı tarihi kapsayan dönem beyannamesine satış şırasında hesaplamadıkları KDV yi hesaplayarak, hesaplanan KDV olarak beyan ederken bu KDV yi ayrıca indirilecek KDV olarak da beyan edecekler. Aynı zamanda iade talep etmeleri halinde ise aynı beyannamenin istisnalara ait bildirim kısmında da (9 nolu diğer iade doğuran işlemler tablosunda) bu mallar için yüklenilen KDV yi hesap ederek 403 kodu ile iadeye konu edebileceklerdir.

Bavul ticaretinde istisna satışın yapıldığı dönemde gerçekleşmemişse; (yani satışın yapıldığı tarihi kapsayan KDV döneminin beyanname verme süresi içinde döviz alım belgesi temin edilemeyen ve gümrükte onaylanmış Özel Faturası intikal etmeyenler)

Bu satışlara ait bedeller, satışın yapıldığı dönem beyannamesinde satış sırasında hesaplanmayan KDV hesaplanarak hesaplanan KDV olarak beyan edilecektir.

Bu satışlara ait Özel Faturanın, yasal süreler ve esaslar çerçevesinde gümrükte onaylatılıp, satıcıya intikal etmesi halinde istisna uygulanacağından. Bu şartlara haiz faturanın satıcıya intikal ettiği dönem beyannamesinde daha önce hesaplanarak beyan edilen KDV indirilecek KDV olarak beyan edilecektir.

Unutulmaması gereken bir hususta Dönem beyannamesine bu kapsamdaki satışlara ait onaylı Özel Faturaların gösterildiği bir liste eklenecektir. Listenin ise şirket veya firma yetkilisince onaylanması gerekmektedir.

Bavul Ticaretinde özellik arzeden hususlardan biri de ihraç kayıtlı olarak mal satın alabilmeleridir, Başka bir deyişle imalatçılar bavul ticareti kapsamında satış yapan satıcılara ihraç kayıtlı satış yapabilirler. Ancak bu ihraç kayıtlı satış nedeniyle imalatçılara nakit KDV iadesi yapılamaz bu durumda sadece mahsuben iade söz konusudur

4.3. Yolcu Beraberi Eşya İhracında İade Veya Mahsup Dosyasına Eklenecek Belgeler ;

* Gümrükçe onaylı satış faturası veya fatura/çek aslı veya fotokopisi

* İhracatın gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi ile ihraç edilen malın bünyesine giren verginin hesaplanışını gösteren yüklenilen KDV listesi

* İadenin yetki belgeli aracı firma tarafından yapılması halinde bu firmanın gönderdiği icmallerin fotokopisi

4.4. Bavul Ticaretinde İade Veya Mahsup Dosyasına Eklenecek Belgeler

* Gümrükçe onaylı satış faturası aslı veya fotokopisi

* İadenin talep edildiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi ile ihraç edilen malın bünyesine giren verginin hesaplanışını gösteren yüklenilen KDV listesi

* Döviz alım belgesi (Bankalardan veya özel finans kurumlarından temin edilecek)aslı veya banka veya özel finans kurumlarınca onaylanmış fotokopisi ya da dövizin yurt dışından geldiğini gösteren bankadan alınmış belge.

İndirilecek KDV listesinde; Satıcının adı soyadı veya unvanına göre alfabetik sırada veya alış tutarlarına göre, fatura ve benzeri belgenin tarihi numarası, Satıcının adı-soyadı unvanı, bağlı olduğu vergi dairesi, vergi kimlik numarası, mal veya hizmetin cinsi, miktarı, bedeli ve hesaplanan KDV si tutarına yer verilmesi zorunluluktur.

Ayrıca listenin her sayfasında “ Listelerde yer alan bilgilerin doğruluğunu taahhüt ve herhangi bir yanlışlık olduğunun tespitinde uygulanacak müeyyideleri kabul ederim” şerhi konulacak ve firma yetkililerince imzalanacaktır.

İade işlemlerine hız kazandırılması, KDV iade işlemleri açısından asgarî bir standart getirilmesi ve uygulama birliğinin sağlanması amacıyla Gelir idaresi Başkanlığınca bugün yayımlanan 53 nolu sirkü gereği;

KDV mükellefleri Ocak/2010 vergilendirme döneminden itibaren

KDV Kanununun;

(8/2) maddesi uyarınca fazla ve yersiz ödenen vergilerden,

(9/1) maddesi ile Bakanlığımıza tanınan yetki kapsamında getirilen sorumluluk uygulamalarından,

(29/2) maddesi uyarınca indirimli orana tabi işlemlerden,

32 inci maddesine göre (Tam istisnalar yani ihracat istisnası, ihraç kayıtlı satışlar, uluslar arası taşımacılık, diplomatik istisnalar vb.) de bu maddede sayılan istisna kapsamındaki işlemlerden

Kaynaklanan KDV iade taleplerinde;

• ·         İndirilecek KDV listesi
  

• ·         Yüklenilen KDV listesi
  

• ·         Satış faturaları listesi
  

İle iade için ibrazı istenilen durumlarda

• Gümrük (çıkış) beyannamesi listesi ni

Elektronik ortamda göndereceklerdir.

KDV mükelleflerinin tamamı yukarıda belirtilen iade taleplerini bu uygulama kapsamında yapacaklardır.

Listeler hazırlanırken,

1      Söz konusu listelere, fatura düzenleme limitinin altında kalsa dahi her bir belge kaydedilecektir.

2      Aynı mükelleften yapılan alımlar belge bazında bu listelere ayrı ayrı girilecektir.

1. İade talebine ilişkin olarak ibrazı gereken ve bu listelerin dışında kalan diğer belgelerin önceden olduğu  gibi vergi dairesine intikal ettirilmesi gerekmektedir.

1. Elektronik ortamda alınan indirilecek ve yüklenilen KDV listeleri ile satış faturaları listesinin ve iade için ibrazı istenilen durumlarda gümrük (çıkış) beyannamesi listesinin ayrıca kâğıt ortamında verilmesine gerek bulunmamaktadır.

1. Bu mükelleflerin iade taleplerinin, iade için aranılan diğer tüm belgelerin vergi dairesine ibraz edildiği tarih itibarıyla geçerlilik kazanacağı tabiidir.

1. Vergi daireleri, mükelleflerin iade taleplerini iade için gerekli belgelerin tümü ve elektronik ortamda alınacak, sistem tarafından üretilecek KDV İadesi Kontrol Raporu çerçevesinde değerlendirerek ilgili KDV Genel Tebliğlerinde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sonuçlandıracaktır.

1. Bu listelerin doldurulmasında uyulacak kurallara internet vergi dairesinden ulaşılması mümkündür.

5. Yolcu Beraberi Eşya İhracında Alıcılara Ödedikleri Kdv Nasıl İade Edilecektir?

Bu uygulamada satıcılarca Türkiye de ikamet etmeyen alıcılara mal satılırken KDV nin hesaplanması ve alıcılardan tahsil edilmesi esas olduğu için, alıcılar bu ödedikleri KDV yi çeşitli şekillerde iade alabilmektedirler. Bu yöntemleri sıralayacak olursak.

Yolcu beraberi eşya ihracında Vergini alıcıya iade edilmesi işlemi ise 43 seri nolu KDV genel tebliği gereğince Alıcılar malın satışı sırasında kendilerinden tahsil edilen vergiyi aşağıdaki şekillerde geri alabileceklerdir.

  İadenin gümrükten çıkarken alınması

Satıcıların iade için çek verdikleri hallerde, çekte yazılı tutar çeki düzenleyen bankanın gümrükteki şubesinden alınabilecektir. Çeki düzenleyen bankanın gümrükte şubesinin bulunmaması halinde çek tutarı, bankacılık ve kambiyo mevzuatı gereğince gümrükteki herhangi bir banka şubesinden de tahsil edilebilecektir. Usulüne uygun olarak düzenlenmiş çek gümrük memuruna onaylatıldıktan sonra gümrükteki banka şubesine verilecektir. Onaylı çeki alan banka görevlisi onaylı faturayı gördükten sonra çekte yazılı tutan alıcıya döviz cinsinden nakden ödeyecektir. Banka şubesi bir ay içinde yaptığı ödemeleri, izleyen ayın 10. günü mesai saati sonuna kadar satıcılara bir dekont ile bildirecek, bu dekontta her çekin tarih ve numarası, faturanın tarih ve numarası ile ödeme tutarı yer alacaktır.

 İadenin gümrük çıkışından sonra alınması

İadenin gümrük çıkışında ödenmesinin mümkün olmaması veya alınmak istenmemesi halinde, alıcı malın çıktığını gösteren onaylı belgeleri çıkış tarihinden itibaren 1 ay içinde satıcıya gönderecek, satıcı iade tutarını, belgeleri aldıktan sonra en geç 10 gün içinde alıcının banka hesabına veya adresine havale edecektir. Alıcı malın yurt dışına çıktığını göstermek üzere satıcıya fotokopi olmayan onaylı fatura nüshasını, çek düzenlendiği hallerde fatura ile beraber onaylı çeki gönderecektir. İade tutarını 10 gün içinde göndermeyen satıcıların daha sonra Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara tanınan istisna kapsamında satış yapmalarına izin verilmeyecektir.

Verginin elden iadesi

Alıcı yukarıdaki iki usulle de iadesini alamamışsa, fotokopi olmayan onaylı fatura nüshasının çıkış tarihinden itibaren 1 ay içinde satıcıya elden getirilmesi halinde satıcı tarafından iade tutarı nakden ödenebilecektir. Çek düzenlendiği hallerde fatura ile birlikte onaylı çek de satıcıya verilecektir.

 Vergini avans olarak ödenmesi

Satıcılar, istedikleri takdirde iade tutarını alıcıya satış sırasında avans olarak ödeyebileceklerdir. Ancak avans tutarı, onaylı belgelerin kendilerine gelmesinden sonra indirim konusu yapılabilecektir. Bu durumda, satış faturasına iade tutarının avans olarak ödendiğine dair şerh düşülecektir.

Avans olarak ödenen tutarın iade edilmiş sayılabilmesi için satın alınan malın 3 ay içinde yurt dışına çıkarılması ve onaylı faturanın çıkıştan sonra 1 ay içinde satıcıya gönderilmesi zorunludur. Bu şartların mevcut olmaması halinde avans olarak ödenen tutar iade edilmiş sayılmayacak ve indirim konusu yapılamayacaktır.

İadenin Yetki Belgesine Sahip Aracı Firmalardan Alınması:

İadenin, Maliye Bakanlığından “Yetki Belgesi” almış aracı firmaların organizasyonu altında yapılması da mümkündür. Bu durumda, aracı firmanın anlaştığı satıcılardan satın alınan mallara ilişkin katma değer vergisi, önceki bölümlerde belirtilen sürelere bağlı olarak, aracı firmalar tarafından gümrük çıkışında veya çıkıştan sonra iade edilebilecektir. Bu iade işleminde aracı firmanın Maliye Bakanlığınca onaylanmış Belgeleri kullanılacaktır.

Bu kapsamda işlem yapmak isteyen aracı firmalar Maliye Bakanlığına bir dilekçe ile başvuracaklar, yapılacak araştırma ve inceleme sonunda “Türkiye de İkamet Etmeyen Yolculara KDV İadesi Yetki Belgesi” verilmesi uygun görülenler, anlaştıkları satıcılarla ilgili iade işlemlerini yapabileceklerdir.Yetki belgesi verilecek firmalar ve bu firmalarda aranan özellikler 51 seri nolu KDV genel tebliğinde açıklanmıştır.