Vergi incelemelerinde dikkat edilecek konular

 

1 Haziran 2015     Sirkü 1051

Yaz aylarının gelmesi ile birlikte Vergi Müfettişlerin turneleri başlayacak ve vergi incelemelerinin hızlanacağı bir gerçektir. Bir firmanın vergi incelemesine alınması için birçok farklı faktör rol oynayabilir.

Bunları kısaca özetleyecek olursak:

• İhbar üzerine vergi incelemeleri başlatılabilir.

• Bir başka mükellefin incelenmesi sırasında yapılan karşıt incelemelerde sizin için de vergi incelemesi başlatılmasına karar verilebilir.

• Verilen beyannamelere ve diğer harici bilgi ve belgelere göre yapılan risk analizleri sonucunda incelemeye karar verilebilir. Vergi Denetim Kurulunca incelemeye sevklerde genel uygulama risk analiz sistemince riskli bulunan mükelleflerin incelemeye sevki yönündedir.

Risk Analizi Merkezinde:

• Sorumlu sıfatıyla beyan edilen KDV ile Dar Mükellef stopajı kıyaslamaları yapılmaktadır

• Yönetim ücreti ödeyen şirketlere yönelik veri ambarı oluşturulmaya çalışılmaktadır

• Sürekli zarar beyan eden ve devir KDV beyan eden şirketlere yönelik takipler yapılmaktadır

• İstisna ve indirimli kurumlar vergisi uygulayan şirketlere yönelik takipler yapılmaktadır

• KKEG’ leri yüksek şirketlere yönelik sorgulamalar yapılabilmektedir.

• Karşılıkları yüksek şirketler nezdinde sorgulamalar yapılabilmektedir

• KDV beyannamesindeki rakamlar ile Gelir Tablosu kıyaslamaları yapılabilmektedir

• Transfer Fiyatlamasına yönelik emsal çalışmaları yapılabilmektedir

• Sektörler itibariyle karlılık analizleri yapılabilmektedir

Vergi denetiminde risk analizi; denetim politikalarının oluşturulmasında yönetime karar desteği sağlanması ve denetim planlamasında doğru hedefler tespit edilmesine hizmet etmektedir. Risk analizi idarenin kayıt dışılıkla daha etkin bir şekilde mücadele etmesine yardımcı bir araçtır. Vergi denetim kapasitenin artırılması beşeri kaynağın artırılması şeklin de yorumlanabilir.

• Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik’ de “Risk analizi neticesinde riskli bulunmaması, ihbar ve şikâyet olmaması halinde dahi mükellefler incelemeye alınabilir” ifadesine yer verilmiştir.
  

Haklarımız:

Vergi incelemesi başladığı andan itibaren mutlaka profesyonel yardım alınmalıdır. Eğer varsa, Yeminli Mali Müşavire derhal haber verilmelidir. Yoksa bir mali müşavir veya avukat ile görüşülmelidir. Başlangıçta yapılan hatalar telafisi güç zararlara yol açabilir.

Müfettişin yetkileri:

İnceleme elemanlarının inceleme sürecinde bazı hazırlık talepleri olacaktır. Makul olanlar reddedilmemelidir. Hazırlaması güç olanlar için makul yöntemler önerilmeli, zaman alacaklar için mutlaka süre talep edilmelidir.

İlişki Yönetimi:

İnceleme elemanı ile şirketten sadece bir kişinin muhatap olmasını, evrak, bilgi ve belgelerin tek elden verilmesi temin edilmelidir.

Doküman Yönetimi:

Fatura açıklamalarının alınan hizmeti tam yansıttığına emin olunmalı. Genellikle her firmada Fatura, irsaliye vb. evrakların üzerine not alma alışkanlığı mevcuttur. Vergi incelemesinde firma için sıkıntı yaratan Bu alışkanlığın terk edilmesi gerekmektedir.

Defter belge ibraz ederken mahsup fişlerine ek olan yapılan özel yazışmalar, fişler üzerine alınan notlar, hesaplamalar varsa bunları gözden geçirilmeli firma için riskli olan bu uygulamadan vazgeçilmelidir.

İnceleme Süreci Yönetimi:

İnceleme elemanları hızlı soru sorup anında yanıt almaya gayret edebilirler. İnceleme elamanından bilgi saklanmamalıdır. Ancak önemli konularda mutlaka cevap vermeden önce konu detaylıca incelenmeli ve bir profesyonele danışarak cevap verilmelidir.

İnceleme elemanlarına verilecek özellikli evraklar mutlaka önceden kontrol edilmelidir. Sözleşmeler gibi evrakların damga vergisinin ödenip ödenmediği gibi konulara dikkat edilmelidir.

Tutanak alma aşmasından önce hazırlanan tutanak mutlaka görülmeli, rakam, zaman ve açıklamalar mutlaka kontrol edilmeli, firmadan istenen ifadelere mutlaka önceden hazırlıklı olunmalı, Cevaplar için gerekirse süre istenmelidir.

Tutanak aşaması inceleme sürecinin en önemli aşamasıdır. Mutlaka bir profesyonelle takip edilmelidir. Tutanağa yazdırılması gereken açıklamaları ve/veya eklenmesi gereken evrakları mutlaka eklettirilmelidir.

İnceleme elemanı ile mevzuat açısından farklı düşünceler mevcutsa Rapor Değerlendirme Komisyonlarında dinlenme talebinde bulunulmalıdır.

İnceleme elemanının eleştiri konusu yaptığı olayla ilgili olarak daha önce verilmiş mukteza ve/veya yargı kararı olup olmadığı mutlaka araştırılmalıdır. 425 Nolu VUK tebliğinden sonra incelemelerde muktezaların önemi artmıştır.

Uzlaşma veya uzlaşmama kararı önceden verilmelidir. Olası eleştiri konularının mali boyutu önceden hesaplanmalıdır.(gecikme faizi dahil) Özellikle Tarhiyat Sonrası Uzlaşmadan sonra dava için 15 günlük sürenin olduğu unutmamalıdır.

Dava dilekçesi, cevaba cevap dilekçesinin mutlaka bir profesyonelce hazırlanmalıdır.

Vergi incelemelerindeki eleştiri konuları

Genellikle vergi incelemelerinde;

• Kurumlar vergisi istisnası ve indirimi
  

• Personele yapılan ödemeler

• Yabancı faturalar

• KKEG

• Şüpheli alacaklar

• Kiralama işlemleri

• Teknik iflaslar

• Bayi elemanlarına verilen hediyeler

• Faizsiz verilen borçlar

• Geç Gelen Faturaların KDV İndirimi

• Geç Beyan Edilen/Ettirilen 2 Nolu KDV’ler

• Yurt Dışından İthal Edilen Mallarla İlgili Credit Note Debit Note Uygulaması

• Sat-Geri Kiralama İşlemlerinde Yüklenilen KDV

• Bilgisayar Yazılım Programı İthalatı
  

Gibi hususlar daha çok irdelenmektedir. Bu konulardaki eleştiriler ise;

GİB’ nın son dönemlerde verdiği muktezalarda yönetim ücreti ödemelerinin kırılım (alınan hizmet) bazında değerlendirileceği ve stopaja tabi tutulabileceği (ÇVÖA çerçevesinde) yönünde, Ancak bu ödemelerin Transfer Fiyatlaması (TF) yönünden Grup İçi Hizmetler kriterine göre değerlendirilmesi gerektiği de ifade ediliyor.

Grup içi hizmetlerle ilgili olarak;

• Grup içi hizmetin fiilen sağlanıp sağlanmadığı,

• Söz konusu hizmete/hizmetlere adı geçen Şirketin ihtiyacı olup olmadığı, (fayda testi)

• Hizmetin alınmış olması halinde hizmet bedelinin emsallere uygunluk ilkesine uygun olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir.

Bu çerçevede yönetim ücreti ödemelerinin toptan reddedildiği ve kar dağıtım stopajına (TF çerçevesinde) tabi tutulduğunu görmekteyiz

Yurt dışından alınan hizmetlere yönelik faturaların sorumlu sıfatıyla KDV ve Stopaj durumu incelenmektedir.

Yurt dışından, (Fransa, Hollanda, İsviçre, İtalya, Malta, Norveç, Slovakya, Slevenya, Romanya, Bosna, Bulgaristan, Danimarka, Finlandiya, İrlanda, Portekiz) alınan fatulardaki KDV nin KKEG olarak kayda alınması, bunlar dışındaki ülkelerden alınan faturalardaki KDV nin maliyet ve gider unsuru olarak kayda alınması gerekmektedir.

Özellikle 2 nolu KDV beyanına konu hizmetlerin stopaj durumu sorgulanmaktadır.

Personele yapılan yol, eğitim, iletişim ödemeleri işle ilgili (GVK madde 40/1) ile bile olsa ücret olarak addedilmektedir. Özellikle güvenlik şirketi gibi saha da çalışan sayısı fazla olan şirketlerde işe gelip gitmelerini sağlayan Akbil ödemeleri bile ücret olarak addedilebilmektedir

İncelemelerde daha önce olmadık bir şekilde KKEG ayrıntısı istenmektedir. Bunun amacı ilişkili kişilere yapılan ödemelerin KKEG olarak dikkate alınmasına rağmen transfer fiyatlaması yönünden kar dağıtım stopajına tabi tutulu tutulmadığının kontrolüdür.

VUK’ un 323. Maddesi uyarınca dava ve icra safhasında bulunan alacaklar için şüpheli alacak karşılığı ayırmak mümkün iken, dava ve icra safhasından sonra takibinin ciddiyetle devam ettirilmiş olması gerekmektedir. Davalar genellikle dışarıdan avukatlarla takip edildiği İçin, avukatın verdiği basit bir takip formu üzerine karşılık ayrılabilmektedir. Ancak takipten sonraki safhaların durumu, haciz, teminat ve tahsilat uygulamaları önemlidir. Bunlar avukatlar tarafından geç bildirildiği veya bildirilmesi unutulduğu için sonradan sorun yaşanabilmektedir.

Yine haciz işlemlerinde avukat son sırada olduğumuz ve tahsilatı imkansız olduğu için konulan bir haczi bildirmemektedir. Ancak son sırada da olsak, bize tahsilat sırası da gelmese de konulan haciz bir teminat hükmünde sayılmaktadır

Gayrimenkul satış kazancı istisnasında Ana sözleşmede gayrimenkul alım satım, kiralama ifadesi olup olmadığı irdeleniyor varsa istisna kabul edilmiyor.

Kiralama KDVK ’n da sayılmamasına rağmen kiralama ile değerlendirilen taşınmazların kira geliri ticaret sayılabiliyor. Maliyenin son dönemlerdeki yorumu kiralama suretiyle değerlendirilen taşınmazlar için de ticaretini yapıyor sayması yönünde

Öz sermayesi negatif şirketlerin sermaye avansı uygulaması sınırlandıktan sonra zarar telafi fonu veya sermaye azaltımı dışında şansı bulunmuyor, ZTF Maliye İdaresi tarafından gelir addediliyor

Bayiniz olan şirketin elemanına verdiğiniz satış arttırıcı hediyeler, bayiniz şirketin sizden elde ettiği ciro primi olarak değerlendiriliyor ve size fatura düzenlemesi isteniyor.

Yine bayinin elamanına verilen bu hediyenin bayi tarafından ücret addedilmesini ve stopaja tabi tutulmasını istiyor

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 07.04.2012 tarihli muktezasında, yurtdışından alınan borç için faiz ödenmese bile KDVK’ un 27/3. Maddesi uyarınca emsal bedel üzerinden sorumlu sıfatıyla KDV ödeneceği belirtilmiştir.

Bu muktezanın akabinde bu yönde incelemeler yapılmış, dava aşaması devam etmektedir.

Yıl kapandıktan sonra gelen ve kayıtlara alınan faturaların özellikle 119 nolu KDV Genel tebliğinden sonra indirim konusu yapılması risk içermektedir (KDV’ yi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını aşan).

Credit Note, Debit Note VUK uygulamasında alacaklandırma, borçlandırma notu olarak (belge kabul edilmektedir.

Debit Note da ithalat maliyeti artmakta, Credit Note da azalmaktadır.

İthalat maliyetinin artması uygulamasın da ya 2 nolu KDV ile beyan yada istisnai kıymetle beyan usulü ile gümrüğe beyan esası geçerlidir. Özellikle ÖTV ve Gümrük Vergisine tabi mallarda gümrüğe beyan önemlidir.

İthalat maliyetini azaltan Credit Note uygulamasında ise, Maliye İdaresi önce Credit Note isabet eden yüklenilen (ithalat sırasında) KDV’ nin İndirimlerden çıkarılarak İlave Edilecek KDV sütununa alınmasını istemiş, sonra verdiği görüşlerde ise İlave Edilecek KDV sütununa alınan KDV’ nin tekrar indirimlere alınmasını kabul etmiştir

Sat-geri kiralama işlemlerine getirilen Kurumlar Vergisi ve KDV istisnaları olmakla birlikte KDV açısından getirilen istisna (KDVK madde 17/4-y ) kısmi istisna olması sebebiyle yüklenilen KDV indirim konusu yapılamayacaktır. Hatta kurumlar vergisi istisnasından da yararlanılması halinde indirilemeyen KDV’nin KKEG olarak dikkate alınması söz konusudur.

————————————

Hatırlatma:

Sirkülerlerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşımakta olup içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.

Konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur.