Hediye çekleri, çekilişle hediye verme
20 Haziran 2016 Sirkü 1138
Ticari hayatın içinde hep var olan ve genellikle yılbaşlarında, bayramlarda, anneler günü, babalar günü vb. özel günlerde özel müşterilere hediye verme yerine, hediye verilecek kişilerin ihtiyaç ve zevkleri dikkate alınarak hediye çeki verilmesi yaygın olan bir uygulamadır.
Hediye çekleri işletme veya alışveriş çeki olarak ta isimlendirilmektedir. Hamiline yazılı olabileceği gibi doğrudan isme yazılı olabilir. Fakat genellikle herhangi bir isme düzenlenmez.
Hediye çeki uygulamasında;
- Hediye çekini çıkaran ve satan,
- Hediye çekini satın alıp dağıtan,
- Hediye çeki dağıtılan kişiler
Olmak üzere üç taraf bulunur.
KDV açısından vergiyi doğuran olay Kanun’un 10/a maddesine göre teslim ve hizmet işlemlerinden doğmaktadır. Hediye çeki satılması aşamasında henüz mal teslimi veya hizmet ifası söz konusu olmadığından KDV meydana gelmemektedir
Hediye Çeklerinin müşteriye verilmesi aşamasında, bu çeklere ilişkin olarak fatura düzenlenmeyeceği gibi KDV’de hesaplanmayacaktır.
Hediye çekinin özelliği gereği Kanun’un17/4 (g) maddesinde” Külçe altın, külçe gümüş, kıymetli taşlar (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercet, inci, kübik virconia) döviz, para, damga pulu, değerli kâğıtlar, hisse senedi, tahvil ile metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam hurda ve atıklarının teslimi” ifadesindeki para ya benzediğinden KDV’ye tabi olmayacaktır
Hediye çeki karşılığında alınan karşılıksız bedeller avans niteliğindedir. Nitekim Maliye Bakanlığınca verilen bir özelgede; “Herhangi bir mal teslimi ve hizmet ifasını göstermeyen hediye çeklerinin verilmesinde KDV yönünden vergiyi doğuran olay gerçekleşmemektedir. Bu nedenle hediye çeki dağıtan firmaların, hediye çeklerini dekont vererek belgelendirmeleri ve alınan bedelleri avans olarak muhasebeleştirmeleri gerekir.” şeklinde belirtmiştir.
Söz konusu özelgede, hediye çeklerinin KDV’yi doğuran bir olayı gerçekleştirmesi için hediye çekini dağıtan kişinin hediye çekini kullanmak suretiyle mal teslimi ve hizmet ifasında bulunması olduğunu açıklamıştır.
Hediye çeki ile ilgili katlanılan maliyetler, işletmenin ticari kazanç elde etmesi amacına direkt hizmet ettiğinden herhangi bir sınırlamaya tabi tutulmaksızın işletme kazancın tespitinde indirim konusu yapılacaktır.
Öte yandan;
Hediye çeklerini personeline verimliliği artırmak ve motivasyon amaçlı dağıtan firmalarda bu çeklere ait tutarın GVK nun 61 inci maddesi kapsamında ayni ücret olarak değerlendirilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Ayrıca, hediye çeklerini ikili anlaşmalara bağlı kalınarak müşteri ya da bayilere bir ödül veya bonus gibi dağıtılması söz konusu olduğunda verilen hediye çekinin ciro primi kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu durumda çeki alan firmanın (müşterinin) KDV li ciro primi faturası düzenlenmesi gerekir. Bu faturalarda satılan/satınalınan mal ve ya hizmetin tabi olduğu oranda KDV hesaplanması gerektiği unutulmamalıdır.
Çekilişle hediye verme
Çekilişle hediye vermek şans oyunu düzenlemek, Milli Piyango İdaresinin tekelindedir. Başka bir anlatımla şans unsuruna bağlı olarak, talihliye nakit ödemede bulunulmasını öngören çekilişlerin Milli Piyango İdaresi dışındaki kişi ve kuruluşlarca yapılması yasaktır.
Bu nedenle tür işlemlerin yasal izne ve prosedüre tabi olduğu unutulmamalıdır.
Çekilişleri, tüccara veya tüketiciye yönelik olmak üzere ikiye ayırmak zorunludur. Çünkü kampanyaların toptancı veya perakendeci müşterilere yönelik olması ile nihai tüketiciye yönelik olması arasında vergisel açıdan önemli farklılıklar vardır.
1- Kampanyanın toptancı veya perakendeci müşterilere yönelik olması
Hediye Veren açısından:
Yarışma ve çekiliş sonucu verilen hediyeler ticarî faaliyetle ilgili bir gider kalemidir ve bu sebeple yapılan harcamalar hediyenin teslim edildiği dönemde gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilir.
KDV açısından da bu hediyelerin iktisabında yüklenilmiş olan KDV’lerin indirilmesi mümkün olup imali için yüklenilmiş ve indirim konusu yapılmış KDV’lerin de ilave KDV olarak beyanına gerek yoktur.
Hediye Alan açısından:
Gelir idaresince Ciro pirimi gibi değerlendirildiğinden hediyeyi alan açısından ikramiye bedeli hasılattır. Hediye ise ayın olması münasebetiyle aktifin bir unsurudur. Kampanyayı düzenleyen firma hediye olarak bir ticari mal vermiş ise bu ikramiye stoklar hesabına şayet hediye amortismana tabi bir iktisadi kıymet niteliğine haiz ise bu takdirde duran varlıklar hesabının ilgili kalemine borç yazılmalıdır.
KDV açısından ise karşı tarafa bir hizmet (ciro primi) faturası düzenlenmeli ve bu faturada satılan/satınalınan mal ve ya hizmetin tabi olduğu oranda KDV hesaplanması gerektiği unutulmamalıdır.
2- Kampanyanın tüketicilere yönelik olması açısından
Nihai tüketicilere yönelik kampanya düzenleyerek hediye verilmesi işlemi firmanın reklamının sağlanması, firma ürünlerine olan talebin arttırılması veya mevcut pazar payının korunması gibi işle ilgili amaçlara yönelik olduğundan, bu hediyelerin alımı nedeniyle yapılan masrafların Gelir Vergisi Kanunu”nun 40/1. maddesi uyarınca kabul edilen gider olduğu kuşkusuzdur. Ticari kazançlardaki dönemsellik ilkesi gereği satış hacmini arttırıcı etkisinden hangi dönemde faydalanıldıysa gider kaydının da o dönemde yapılması gerekir.
Kampanyada vaad edilen hediyenin talihli tüketiciye verilmesi, KDV kapsamında bir satış veya teslim işlemi değildir. Bu nedenle söz konusu hediyenin talihliye verilmesi hediyenin değeri ne olursa olsun KDV hesaplanmasını gerektirmez
Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı da aynı görüşte olup, verdiği bir özelgede,
“Adı geçen şirketin alışveriş yapan müşterilerine çekilişle vereceği otomobillerin tesliminde KDV hesaplanmayacaktır. Alışveriş yapan müşterilere çekilişle verilecek otomobiller nedeniyle yüklenilen KDV’den satışı yapılan malların tabi olduğu orana isabet eden kısım indirim konusu yapılacak, kalan kısım ise gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınacaktır.”
Şeklinde görüş belirtmiştir.
—————————————————————–
Hatırlatma:
Sirkülerlerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşımakta olup içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
Bu sirkümüzde yer verilen bilgiler yazı tarihi itibarıyla geçerli olup, yazı tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.
Bu nedenle konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur.