Enflasyon düzeltmesi, kur farkı kazancı istisnası

26 Ocak 2022     Sirkü 1619 

7352 sayılı VUK ile Kurumlar Vergisi Kanunda değişiklik yapılmasına dair kanun 20.01.2022 tarihinde TBMM kabul edildi. Söz konusu kanunla VUK na geçici 33, Kurumlar vergisi kanuna da geçici 14 üncü madde eklendi.

Cumhurbaşkanının onayı ve resmi gazetede yayımlanmasını müteakip yürürlüğe girecek.(29 Ocak 2022 tarih ve 31734 sayılı resmi gazetede yayımlandı.)Eklenen geçici maddelerin uygulamasına ilişkin usul ve esasların Gelir İdaresi Başkanlığınca bir tebliğ ile açıklanması beklenmekle beraber kanunun getirdikleri aşağıda kısaca özetlendi.

213 sayılı VUK eklenen geçici 33 madde,

“GEÇİCİ MADDE 33- Geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2021 ve 2022 hesap dönemleri (kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerde 2022 ve 2023 yılında biten hesap dönemleri itibarıyla) ile 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde mükerrer 298 inci madde kapsamındaki enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz. 

Mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası uygulaması açısından, birinci fıkrada enflasyon düzeltmesi yapılmayacağı belirtilen dönemler enflasyon düzeltmesi şartlarının gerçekleşmediği dönem olarak değerlendirilir. 

31/12/2023 tarihli mali tablolar, enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. Yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkı geçmiş yıllar kâr/zararı hesabında gösterilir. Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tabi tutulmaz, geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmez. 

Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkrası hükümleri, mükerrer 298 inci maddenin (A) fıkrasının (9) numaralı bendi kapsamında olan mükellefler bakımından geçerli değildir. 

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.”

 Hükmü ile

2021 ve 2022 hesap dönemleri, (Geçici vergi dönemleri ve özel hesap dönemine tabi kurumlarda 2022 ve 2023 yılında biten hesap dönemleri dahil) mali tabloları enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacak.

2023 hesap döneminde geçici vergi dönemleri enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacak. Ancak, 31.12.2023 tarihli mali tabloları, enflasyon düzeltmesi koşullarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulup enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkı geçmiş yıllar kâr/zarar hesabında gösterilecek. Dolayısıyla tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tabi tutulmayacak, zararı da zarar olarak kurum kazancının tespitinde dikkate alınmayacak.

Kurumlar vergisi Kanuna eklenen geçici 14 üncü madde; 

“GEÇİCİ MADDE 14- (1) 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (I) numaralı bendinin (g) alt bendi hükmüne istinaden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen hesaplar ile ilgili olarak; kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını, dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı, bu kapsamda açılan en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda aşağıda belirtilen kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır:

a) Bu fıkra kapsamındaki yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının 1/10/2021 ila 31/12/2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmı,

b) 2021 yılı dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevrilen hesaplarla ilgili oluşan kur farkı kazançları ile söz konusu hesaplardan dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar. 

(2) Birinci fıkra kapsamına girmemekle birlikte, kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda oluşan kur farkı kazançlarının, geçici vergi dönemi sonu değerlemesiyle Türk lirasına çevrildiği tarih arasına isabet eden kısmı ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır. 

(3) Kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda Türk lirasına çevrildiği tarihte oluşan kazançlar ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır. 

(4) Bu maddede öngörülen süre ve şekilde dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına çevrilen yabancı paralar ile altın hesaplarına ilişkin olarak bu istisnayla sınırlı olmak üzere Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uygulanmaz. 

(5) Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan istisna hükümleri, aynı şartlarla geçerli olmak üzere bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin kazançları hakkında da uygulanır. 

(6) Türk lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması durumunda bu madde kapsamında istisna edilen tutarlar nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.”

Hükmü ile

Kazancı bilanço esasına göre tespit edilen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin;

– 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan ve banka hesaplarında vadeli ve/veya vadesiz döviz hesabı bulunanlar, Dövizlerini 17 Şubat 2022 tarihine kadar (2021 yılı son geçici vergi beyannamesi verilme tarihi) TL ye çevirmeleri ve TL ye çevirdikleri bu mevduatlarını asgari 3 ay vadeli kur korumalı hesaba yatırmaları halinde dönüşüm esnasında oluşan kur farkı kazançları da dahil dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının son üç aya isabet eden kısmı ile bu kapsamda açılan vadeli mevduat hesaplarından elde edecekleri faiz ve kâr payları, 

(Kur değerlemesi MB Kanununun 4/3-(I) maddesi (g) alt bendi hükmüne istinaden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden yapılacak dolayısıyla 01.10.2021 tarihi itibariyle ABD Doları 8.84 TL, EURO 10.24 TL olarak değerleme yapılacak)

– 31.12.2021 tarihli bilançoda yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın hesabı bakiyelerini, 2022 sonuna kadar dönüşüm fiyatı üzerinden TL ye çevirmeleri ve bu tutarı maddede belirtilen şekilde değerlendirmeleri durumunda, dönüşüm tarihinde oluşan kazanç ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere bu kapsamda açılan hesaplardan vade sonunda elde edilecek faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar,

Madde hükmü çerçevesinde, gelir ve kurumlar vergisinden istisna edildi.

Ayrıca,

Bu istisnayla sınırlı olmak üzere Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin üçüncü fıkrası hükmünün uygulanmayacak.

Yabancı para ve altın hesaplarını TL ye çeviren kurumlar vergisi mükelleflerinin dönüşüm sırasında döviz veya altın hesabının değerlemesinden kaynaklanan bir zarar oluşması hâlinde bu zarar kurum kazançlarının tespitinde dikkate alınacağından bu kambiyo zararından olumsuz etkilenmeyecekler.

Türk lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması durumunda bu madde kapsamında istisna edilen tutarlar nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunacak

——————————-

Hatırlatma:

Sirkülerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşıdığından içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.

Bu sirkümüzde yer verilen bilgiler yazının tarihi itibarıyla geçerli olup, yazı tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.

Bu nedenle konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur.