Sirkü 1840 – Yurt dışından alınan hizmetlerde KDV ve stopaj sorumluluğu

Yurt içinde yerleşik tam mükellef gerçek ve tüzel kişiler ticari faaliyetlerine bağlı olarak yurt dışından mal ithal ettikleri gibi hizmet de ithal etmektedirler.

İşte bu hizmet alımlarının nasıl vergilendirileceği konusunda zaman zaman tereddütler yaşanmaktadır.

Öncelikle hizmet ve hizmet tanımını irdeleyecek olursak hizmet, Mal teslimi olmaksızın bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek, gibi işlemlerdir. Hizmetin ithali de bu işlemleri yurt dışındaki kişi veya kuruluşlara yaptırarak faydasından Türkiye de yararlanmaktır.

Türkiye de yararlanmak tanımını vergi idaresi net bir şekilde belirlememiş olay bazında özelgelerle açıklamak yolunu seçmiştir.

KDV kanunu gereği Hizmet ithali KDV de vergiyi doğuran bir işlem olup KDV nun 9 uncu maddesi gereği,

Türkiye’de mukim vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişiler Türkiye’de ikametgahı, işyeri veya iş merkezi bulunmayanlardan hizmet alımlarında, (Hizmet ithalinde) sorumlu sıfatıyla, hizmetin tabi olduğu KDV oranı üzerinden KDV hesaplayıp 2 nolu KDV beyannamesi ile beyan edip ödemek zorundadırlar.

Madde kapsamındaki bu zorunluluk

• Hizmeti veren, yurt dışında yerleşik kişi veya tüzel kişi ise

• Hizmeti alan, Türkiye’de yerleşik gerçek kişi veya tüzel kişi ise

• Hizmet KDV istisnası kapsamında değilse,

• Hizmet Türkiye’de yapılmış veya hizmetten Türkiye’de faydalanılmışsa

Doğmaktadır.

KDV’nin sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi için hizmetten Türkiye’de faydalanan muhatabın KDV mükellefi olması şart değildir. KDV mükellefiyeti bulunmayanlar da söz konusu hizmetler nedeniyle KDV tevkifatı yaparak 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan etmek ve ödemek zorundadır.

KDV tevkifatına ilişkin sorumluluk aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

Hizmeti veren	Hizmeti alan	Hizmetin yapıldığı veya faydalanıldığı yer	Hizmet KDV ye tabi mi	KDV Tevkifatı söz konusu mu
Yurt dışı firması	Yurt içi firması	Yurt içinde	EVET	EVET
Yurt dışı firması	Yurt içi firması	Yurt içinde	İSTİSNA	HAYIR
Yurt dışı firması	Yurt içi firması	Yurt dışında	KAPSAM DIŞI	HAYIR

Avanslar KDV’ye tabi olmadığı için hizmetin yapılmasından önce avans verilmesi halinde, KDV, hizmetin verildiği tarihte doğacaktır. Tevkifatında o zaman yapılacağı tabidir.

KDV sorumluluğunu doğuran ve doğurmayan hizmet alımlarını örneklemek gerekirse;

KDV sorumluluğunu doğuran hizmet alımları (Tevkifata tabi olanlar)

Aşağıdaki hizmet alımları, hizmet ithali sayıldığından KDV ye tabi olupithalatçılarcaKDV tevkifatı yapılarak 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilmek ve ödenmek zorundadır.

• Yurt dışından alınan hukuk hizmetinden Türkiye’de faydalanılması hali,

• Yabancı firmanın bordrolu işçisini Türk firmalarına tahsis etmesi ve işçinin Türkiye de çalışması,

• Türkiye de kullanılmak ve pazarlanmak üzere Yurt dışından yazılım temin edilmesi karşılığında hizmet bedeli olarak yapılan ödemeler,

• Türkiye’de bulunan veya Türkiye’de sunulan mal veya hizmetlerin pazarlanmasına yönelik Yabancı firmalardan sağlanan hizmetler,

• 60 nolu KDV Sirkülerinin 1.1.2. nolu bölümü gereği Türkiye’deki bir firmanın yurt dışından ithal edeceği mallara ilişkin olarak yurt dışındaki firmadan yurt dışında aldığı kalite kontrol, barkodlama, elleçleme vb. hizmetleri,

• Yurt Dışından Hazır ( Paket ) Bilgisayar Programı Satın Alınması,

• Türkiye de teslime konu mallar için İnternet üzerinden sağlanan reklam hizmeti,

• Yurt Dışından Alınan Uydu veya Web Hizmetleri,

• Yurt dışı firmalarının Türkiye’ye elemanlarını göndermek suretiyle verdiği tamir, bakım veya montaj hizmetleri,

• Yabancı firmanın Türkiye’ye eğitmen göndermek suretiyle veya online hizmet vererek Türkiye’deki kişilere verdiği eğitim hizmeti,

• Sağlık hizmetlerin yurt dışında bulunan kişi ve kuruluşlar tarafından Türkiye de sunulması veya yurt dışından Türkiye ye tıbbı rapor gönderme vb. şekilde hizmet verilmesi,

• Yurtdışı firmalardan alınan gayrimaddi hak (Lisans, Royalti, Marka Kullanımı, Know-How, Patent, Dizayn Franchise vb) konulu hizmetlerden Türkiye’de faydalanılması, (Franchise sözleşmesi kapsamında yapılan tüm hizmetler mahiyet ayırımı yapılmaksızın gayrimaddi hak sayılmaktadır.)

• Yurt Dışından Elektronik Ortamda Hizmet Alınması:

KDVGUT I/C 2.1.2.1.1 bölümü gereği,

İkametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanların Türkiye’de yaptığı hizmetler ile bunların yurt dışında yaptığı ancak Türkiye’de faydalanılan hizmetler KDV’ye tabi olacaktır. KDV’nin tamamı, hizmetten faydalanan yurt içindeki muhatap tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenecektir.

KDVGUT I/C 2.1.2.1.2. bölümü gereği

Türkiye’de ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmayanlar tarafından Türkiye’de KDV mükellefi olmayan gerçek kişilere bir bedel karşılığında elektronik ortamda sunulan hizmetler KDV’ye tabidir.

Söz konusu hizmet sunucuları bu işlemlere ilişkin KDV’yi, 3 No.lu KDV beyannamesi ile elektronik ortamda beyan etmek zorundadırlar

KDV sorumluluğunu doğurmayan hizmet alımları (Tevkifata tabi olmayan)

Aşağıdaki hizmet alımları KDV nin konusuna girmediği veya KDV den istisnai işlemler olması nedeniyleKDV tevkifatı yapılarak 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilmek ve ödenmek zorunda değildir.

• Yurt dışından alınan finansman hizmetleri (KDVGUT nin II/F 2.4.5.1.)

• Serbest bölge firmaları tarafından yurt dışından sağlanan ve serbest bölgede yapılan hizmetler, (KDVK 17/4ı)

• Yurt dışında yaptırılan sigortalar (KDV Kanunun 17/4e)

• Roaming hizmeti (KDVK 17/4-ç)

• Yurt dışındaki firmalara ödenen ciro primleri ihraç bedeline ilişkin fiyat farkı niteliğinde olduğu için KDV sorumluluğu gerektirmemektedir.

• İthal edilen malların Türkiye getirilmesine ilişkin taşıma bedeline dahik unsurlar, (taşıma bedeline dahil olduğu kabul edilen demuraj ücretleri ve taşıma sigortası primi, gümrük mevzuatı uyarınca ithal edilen malı gümrük kıymetine ilave edilerek ithalat esnasında Gümrük İdaresince KDV’si tahsil edileceği için, bunların ayrıca sorumlu sıfatıyla KDV beyanına tabi olması söz konusu değildir.)

• Yurt dışındaki fason işe konu mal Türkiye’ye ithal ediliyorsa fason iş bedeli, (ithale konu bu mal için verilen gümrük beyannamesinde, malın gümrük kıymetine ekleneceği ve fason işe ait KDV Gümrük İdaresi’ne ödeneceği için ayrıca KDV sorumluluğu gerektirmez.)

Aşağıdaki hizmet alımlarında KDVK nun 6 ve 7 inci maddeleri kapsamında hizmetten Türkiye de yararlanma söz konusu olmadığı için KDV tevkifatı yapılarak 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilmek ve ödenmek zorunda değildir.

• Yurt dışı firmalardan alınan hizmet yurt dışına ihraç edilen mal veya hizmet ile bağlantılı ise,

• Yurt dışından alınan hukuk hizmeti yurt dışında sunulmuş ve bu hizmetten yurt dışında yararlanılmışsa,

• Yabancı firmaya yaptırılan inşaat veya onarma işinin icra edildiği yer Türkiye dışında ise,  

• Yurt dışı firmalardan alınan tamir, bakım veya montaj hizmetlerinde bu hizmet ihraç edilen malla ilgili ve tamamen yurt dışında verilmişse. 

• Yurt dışında alınan fuar hizmetleri,  

• Eğitim hizmetinin yurtdışına gidilerek orada alınması halinde, 

• Transit ticarete konu malların gerek alınışı gerekse satılışı ile ilgili olarak yurtdışından sağlanan aracılık ve sair hizmetler,  

Gelir ve Kurumlar Vergisi Yönünden Değerlendirilmesi

Yurtdışında yerleşik kişi ve kuruluşların Türkiye’deki müşterilerine hizmet sunmak suretiyle elde ettikleri gelirleri, hizmetin türüne göre, Türkiye’de gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulabilmektedir.

Bu vergileme genellikle stopaj (Tevkifat) yoluyla olmaktadır.

Stopajlar (Tevkifatlar) Gelir vergisi Kanunun 94, Kurumlar vergisi kanunun 30 uncu maddesinde düzenlenmiştir.

Anılan maddelerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, tevkifat yapmaya mecburdurlar.

Gelir ve Kurumlar vergisi açısından stopaj sorumluluğu aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

Hizmeti veren	Hizmeti alan	Hizmetin yapıldığı veya faydalanıldığı yer	GVK 94-KV 30 madde kapsamında mı	Staopaj söz konusu mu
Yurt dışı firması	Yurt içi firması	Yurt içinde	HAYIR	HAYIR
Yurt dışı firması	Yurt içi firması	Yurt içinde	EVET	EVET

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi kapmasında stopaj yapılabilmesi için

• Hizmet niteliği itibariyle 94. maddesi kapmasında olmalıdır.

• Stopajı yapacak kişi 94. Madde de sayılan tevkifatı yapmak zorunda olanlardan olmalıdır.

• Hizmeti veren yurt dışında yerleşik bir gerçek kişi olmalıdır.

• İlgili ülke ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması olmamalıdır veya vergi anlaşmasında stopajı engelleyici bir hüküm bulunmamalıdır.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30. maddesi kapmasında stopaj yapılabilmesi için ise

• Hizmet niteliği itibariyle 30. maddesi kapmasında olmalıdır.

• Hizmeti veren yurt dışında yerleşik bir tüzel kişilik (kurum) olmalıdır.

• İlgili ülke ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması olmamalıdır veya vergi anlaşmasında stopajı engelleyici bir hüküm bulunmamalıdır.

Buna göre yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara;

• Yabancı bir kişi veya kuruluşun elemanının Türkiye’deki bir firmanın personeli veya yöneticisi olarak çalışması veya bakım ve onarım için geçici bir süre Türkiye de ki firmalara hizmet vermesinde söz konusu yabancı kişi veya kuruluşa yapılan ücret ödemeleri,

• Mühendislik, montaj, danışmanlık, eğitim hizmeti, özel yazılım yaptırılması, tercüme yaptırılması gibi serbest meslek hizmeti niteliğindeki hizmet bedellerinin ödenmesi.

• Kiralama hizmeti karşılığında yapılan ödemeler (Finansal kira veya normal kira).

• Borç verme, mevduat ve benzeri fonlamalar karşılığında ödenen faizler,

• Telif, imtiyaz, ticaret unvanı, marka, know-how ve benzeri gayrimaddi haklar için ödenen bedeller veya kiralar

Gelir veya Kurumlar vergisi stopajına tabidir.

Görüleceği üzere bu ödemeler gibi, GVK’nın 94 veya KVK’ nın 30. maddesi kapsamında bulunan ödemelerdir. Ancak bu stopajın yapılabilmesi için ayrıca hizmeti veren kurumun tabi olduğu ülke ile Türkiye arasındaki karşılıklı vergi anlaşmalarında stopajı önleyen bir hüküm olmadığının belirlenmesi gerekir.

Öte yandan yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara yapılan;

• Her nevi komisyon ödemeleri,

• Fuar katılım ücreti ödemeleri,

• Yurt dışında yapılan ilan veya reklam bedeli ödemeleri,

• Yurt dışında gerçekleşen taşıma bedeli ödemeleri

• Sigorta primi ödemeleri,

• Yurt dışında yaptırılan fason iş bedeli ödemeleri,

• İhraç edilen mala ait garanti kapsamında yurt dışında yaptırılan bakım onarım ve tamirat ödemeleri

• Gözetim ücreti ödemeleri,

• Yurt dışı seyahatlerde ortaya çıkan ödemeler (otel, lokanta, ulaşım, haberleşme vs.),

• Uydu kirası ödemeleri,

Kısaca Ticari nitelikli diğer benzeri ödemeler, GVK 94 üncü maddesi gereği ticari kazançlar stopaj kapsamında olmadığından bu ödemeler Stopaj (tevkifat) kapsamı dışındadır.

 Buna mukabil yurt dışından sağlanan;

• Elemanların ücretleri (yabancı bir kuruluşun elemanının Türkiye’deki bir firmanın personeli veya yöneticisi olarak çalışması nedeniyle söz konusu yabancı kuruluşa yapılan ödeme ücret niteliğindedir ve KVK nın 30. maddesi uyarınca stopaja tabidir.),

• Mühendislik, montaj, danışmanlık, eğitim hizmeti, özel yazılım yaptırılması, tercüme yaptırılması gibi serbest meslek hizmeti niteliğindeki hizmet bedelleri,

• Kiralama hizmeti karşılığında yapılan ödemeler (Finansal kira veya normal kira),

• Borç verme, mevduat ve benzeri fonlamalar karşılığında ödenen faizler,

• Telif, imtiyaz, ticaret unvanı, marka, know-how ve benzeri gayrimaddi haklar için ödenen bedeller veya kiralar

gibi, GVK’nın 94 veya KVK’ nın 30. maddesi kapsamında bulunan ödemelerde, vergi anlaşmasında stopajı önleyen bir hüküm (Çifte vergilendirmeyi önleyen anlaşmalar) olmadığı sürece, gerekli oranlar üzerinden stopaj yapılması icap etmektedir.

Yurt dışından Sağlanan Hizmetlerin Karşılığının Belgelendirilmesi (V.U.K. Yönünden)

253 sıra nolu VUK Genel tebliği gereği; yurt dışında mukim kişi veya kuruluşlara yaptırılan iş veya hizmetler karşılığında alınan belgelerin, yurt dışındaki temsilciliklerimizde veya yurt içinde noterlerce Türkçeye tercüme ve tasdik edilme zorunluluğu kaldırılmıştır.

Yurt dışındaki kişi veya firmalardan belge alan mükelleflerin, bu belgeleri defter kayıtlarında gider olarak göstermeleri sırasında belgelerde yazılı olan döviz tutarlarını, KDVK 26 ıncı maddesi gereği belgenin düzenlendiği günde taraflarca belirlenmiş bir kur (carî kur) yok ise, TCMB döviz alış kuru esas alınarak kayda almaları gerekmektedir.

Ancak inceleme sırasında inceleme elemanınca lüzum görülmesi halinde, mükellefler bu belgelerini tercüme ettirmek zorundadırlar.

————————–

Hatırlatma:

Sirkülerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşıdığından içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.

Bu sirkümüzde yer verilen bilgiler yazının tarihi itibarıyla geçerli olup, yazı tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.

Bu nedenle konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur.