Ferdi bir işletmenin tek kişilik A.Ş. dönüşmesi

Ferdi bir işletmenin tek ortaklı bir anonim şirkete dönüştürülmesinde uygulamada en çok tartışma konusu olan hususlardan bir tanesi bu devir işlemi karşılığında;

Devir neticesinde vergilendirme olup olmayacağıdır.

Devir için Fatura düzenlenmesi gerekip gerekmediğidir.

Bilindiği üzere ferdi bir işletmenin tüm aktif ve pasifiyle devrinde vergi uygulamaları açısından 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu(GVK)’nun 81. maddesi hükmü ve KDVK nun 17/4-c maddesi hükmü geçerli olacaktır.

GVK’nın 81. maddesi hükmüne göre, ferdi bir işletmenin bilançosunun bir sermaye şirketine aktif ve pasifiyle bütün halinde devredilmesi halinde değer artış kazancı hesaplanmayacaktır.

KDVK nun 17/4-c maddesi hükmüne göre ise, GVK’nın 81. maddesi hükmüne göre gerçekleştirilen devir işlemleri katma değer vergisinden de istisnadır.

Hal böyle olunca, GVK’nın 81. ve KDVK nun 17/4-c maddesi hükmüne göre vergiden istisna olan devir işlemleri için fatura düzenlemek şekli bir mükellefiyetten ibarettir.

Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.

VUK a göre hukukî bir iş veya işlem için fatura düzenlenebilmesi için

• Bir emtianın satışa konu edilmesi gereklidir veya

• Bir iş yapılması

gereklidir.

VUK un 229. maddesi hükmüne göre de ferdi bir işletmenin bilançosunun bir sermaye şirketine aktif ve pasifiyle bütün halinde devredilmesi işleminin kanunun aradığı şekliyle bir emtia satışı veya yapılan bir iş kapsamında değerlendirilmesi doğru değildir.

Ancak; ferdi bir işletmenin tek ortaklı anonim şirkete dönüştürülmesinde ferdi işletmeye ait demirbaş eşya ve diğer varlıkların yeni şirkete devri gerekeceğinden bu işlemin VUK nun 229. maddesi kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği tartışılabilir.

Bu konu ile ilgili olarak Maliye Bakanlığı tarafından verilmiş olan muktezalar incelendiğinde;

Maliye Bakanlığınca verilen 01.10.1998 tarih ve B.07.0.GEL.0.29/2924-232-2233/034988 sayılı Mukteza

(…) adi ortaklığının aktif ve pasifiyle bütün olarak anonim şirkete devri sırasında adi ortaklık tarafından fatura düzenlenmesi gerekmektedir.”

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilmiş olan,

15.02.2011 tarih ve B.07.1.GİB. 4.06.18.02-32229-7839-73 sayılı Mukteza;

“Buna göre, ferdi işletmenizin sermaye şirketine devredilmesi durumunda, ‘kayıtların tevsiki açısından ferdi işletmenizin aktifinde kayıtlı bulunan iktisadi kıymetlerin, fatura düzenlenmek suretiyle devredilmesi gerekmektedir.” 

14.06.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.17.02-HÇ:123.M-2010-109-416 sayılı Mukteza;

 “Buna göre, ferdi işletmenizin sermaye şirketine devrolunması işlemi Vergi Usul Kanunu’nun 328. maddesi gereği satış hükmünde kabul edileceğinden, ferdi işletmenizin elinde bulunan makine, teçhizat ve stoklara ilişkin fatura düzenlenmesi gerekecektir.”

Şeklindedir.

Gelir İdaresince verilen diğer muhtelif özelgelerde de Ferdi bir işletmenin anonim şirkete devir olması halinde fatura düzenlenmesi gerektiği belirtilmiştir.