6552 sayılı kanun gereği Kasa Mevcudu ve Ortaklardan alacakların beyanı

Kamuoyunda af kanunun olarak adlandırılan 6552 sayılı kanunla ilgili olarak 1 seri nolu Genel Tebliği 27.09.2014 tarih ve 29132 sayılı resmi gazetede yayımlandı. Söz kısmı genel tebliğin Kasa Mevcudu ve Ortaklardan alacakların beyanı ile ilgili olan bölümü aşağıda özetlenmiştir.

6552 sayılı Kanunun 11/9/2014 tarihinde yürürlüğe giren 74 üncü maddesi hükmü ile Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2013 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan

– Kasa mevcutlarını,

– İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını 6552 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın son günü olan 31/12/2014 tarihine (bu tarih dahil) kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir.

Kanunun 74 üncü maddesi hükmü uyarınca verilmesi gereken ve elektronik ortamda gönderilebilen beyannamenin, kurumlar vergisi beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorunda olan mükellefler tarafından 340 ve 346 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda elektronik ortamda gönderilmesi zorunludur. Elektronik ortamda beyanname ve bildirim verme zorunluluğu bulunmayanlarca, söz konusu beyan kurumlar vergisi mükellefiyeti yönünden bağlı olunan vergi dairelerine kağıt ortamında yapılabilecektir.

İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarının belirlenmesinde, tek düzen hesap planında yer alan “131. Ortaklardan Alacaklar” ve “231. Ortaklardan Alacaklar” toplamından “331. Ortaklara Borçlar” ve “431. Ortaklara Borçlar” toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar dikkate alınacaktır.

Söz konusu beyan sonucunda aşağıdaki esaslara göre kayıtlar düzeltilebilecektir.

Vergisel Yükümlülükler ve Muhasebe Kayıtları

Bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve ortaklardan alacaklar tutarlarını düzeltmek için beyanda bulunan mükellefler, beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplayacak ve hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir. Bu süre içerisinde ödenmeyen bu vergiler 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme zammıyla birlikte takip edilecektir.

Söz konusu tutarların beyanı üzerine, defter kayıtlarının düzeltilmesi gerekeceği tabiidir.

Örnek 1- (A) Anonim Şirketinin, 31/12/2013 tarihi itibarıyla düzenlediği bilançosunda kasa hesabında 300.000 TL görülmekle birlikte fiilen kasada bulunmayan tutar 290.000 TL’dir. Şirketin dönem içindeki faaliyetleri sonucunda, beyan tarihi olan 24/10/2014 tarihi itibarıyla kasa hesabının mevcudu 400.000 TL olarak görülmektedir.

Anılan mükellef, her ne kadar beyan tarihi itibarıyla kasa mevcudu 400.000 TL olsa da, 31/12/2013 tarihli bilançosunu baz almak suretiyle bu tarih itibarıyla var olan kasa mevcudu içinde fiilen kasada bulunmayan tutarları esas alacak, bu tutarın 290.000 TL olması nedeniyle, bu tutarı beyan edecek ve beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi sonuna (31/12/2014 tarihine) kadar ödeyecektir.

 Bu çerçevede;

Beyan tutarı                      :                               290.000 TL

Hesaplanan vergi               :                               (290.000 x %3=)         8.700 TL

 – Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudunun, kasa hesabından düşülmesi:

___________________________24/10/2014__________________________

 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE             290.000 TL

        ZARARLAR

       (6552 sayılı Kanunun 74. maddesi)

       (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

                                                  100 KASA                                                       290.000 TL

______________________________ / _______________________________

  – Verginin hesaplanması:

___________________________24/10/2014__________________________

 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE             8.700 TL

        ZARARLAR

       (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

                                                  360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR            8.700 TL

_____________________________ / ________________________________

  – Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

 ___________________________24/10/2014__________________________

 950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN           298.700 TL

       GİDERLER

                                   951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN       298.700 TL

                                         GİDERLER ALACAKLI HESABI

_____________________________ / ________________________________

 Örnek 2- (K) Anonim Şirketinin, 31/12/2013 tarihi itibarıyla düzenlediği bilançosunda kasa hesabında 400.000 TL görülmekte olup, dönem içindeki faaliyetleri sonucunda, beyan tarihi olan 28/10/2014 tarihi itibarıyla kasa mevcudu 220.000 TL’dir.

Anılan mükellef, her ne kadar, 31/12/2013 tarihli bilançosunu baz almak suretiyle bu tarih itibarıyla var olan kasa mevcudu 400.000 TL olsa da, beyan tarihi itibarıyla kasa mevcudu 220.000 TL olduğundan, fiilen kasada bulunmayan kısım esas alınmak suretiyle en fazla bu tutar (220.000 TL) kadar beyanda bulunabilecektir.

Bu tutarın 200.000 TL’lik kısmının kasada fiilen bulunmadığı varsayıldığında beyan edilecek tutar ve üzerinden hesaplanacak vergi aşağıdaki gibi olacaktır.

 Beyan tutarı                     :                                200.000 TL

Hesaplanan vergi               :                               (200.000 x %3=)        6.000 TL

Beyanla ilgili muhasebe kayıtları da aşağıdaki şekilde olacaktır.

– Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudunun, kasa hesabından düşülmesi:

 ___________________________28/10/2014__________________________

 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE             200.000 TL

        ZARARLAR

       (6552 sayılı Kanunun 74. maddesi)

       (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

                                                                                                                                 

                                     100 KASA                                             200.000 TL

_____________________________ / ________________________________

 – Verginin hesaplanması:

 ___________________________28/10/2014__________________________

 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE             6.000 TL

        ZARARLAR

       (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

                                    360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR            6.000 TL

_____________________________ / ________________________________

 – Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

 ___________________________28/10/2014__________________________

950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN           206.000 TL

       GİDERLER

                                   951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN       206.000 TL

                                          GİDERLER ALACAKLI HESABI

_____________________________ / ________________________________

Örnek 3- (C) Anonim Şirketinin, 31/12/2013 tarihli bilançosunda ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları, bilanço hesapları itibarıyla aşağıdaki gibi olup, beyan tarihi olan 21/10/2014 tarihi itibarıyla bu tutarların değişmediği varsayılmıştır.

 – 131. Ortaklardan Alacaklar hesabı                                    300.000 TL

– 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı                                    150.000 TL

– 331. Ortaklara Borçlar hesabı                                         (170.000) TL

– 431. Ortaklara Borçlar hesabı                                         (120.000) TL

Bu çerçevede;

               Beyan tutarı        : [(300.000 + 150.000) – (170.000 + 120.000) =] 160.000 TL

               Hesaplanan vergi: (160.000 x %3=)                                                     4.800 TL

olacaktır.

 Anılan mükellef, söz konusu tutarı beyan edecek ve beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresinde ödeyecektir.

Beyanla ilgili muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.

– Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların düşülmesi:

 ___________________________21/10/2014__________________________

 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE             160.000 TL

        ZARARLAR

       (6552 sayılı Kanunun 74. maddesi)

       (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

                              131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR             130.000 TL

                             231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR               30.000 TL

_____________________________ / ________________________________

 – Verginin hesaplanması:

 ___________________________21/10/2014__________________________

 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE             4.800 TL

        ZARARLAR

       (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

                                    360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR            4.800 TL

_____________________________ / ________________________________

 – Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklardan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

 ___________________________21/10/2014__________________________

 950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN           164.800 TL

       GİDERLER

                                    951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN       164.800 TL

                                         GİDERLER ALACAKLI HESABI

_____________________________ / ________________________________

Örnek 4- (Y) Limited Şirketinin, 31/12/2013 tarihli bilançosunda ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları bilanço hesapları itibarıyla aşağıdaki gibidir.

 – 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı                                 400.000 TL

– 431. Ortaklara Borçlar hesabı                                         (160.000) TL

Beyan tarihi itibarıyla ise ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları şu şekildedir.

– 131. Ortaklardan Alacaklar hesabı                                    100.000 TL

– 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı                                    360.000 TL

– 331. Ortaklara Borçlar hesabı                                          (200.000) TL

Bu çerçevede, beyan tarihi itibarıyla ortaklardan (net) alacak tutarı;

[(100.000 + 360.000) – (200.000) = ]  260.000 TL olsa da

 31/12/2013 tarihi itibarıyla ortaklardan (net) alacak tutarı;

(400.000 – 160.000 = ) 240.000 TL’dir.

Buna göre;

Beyan tutarı        : (400.000 – 160.000 = )    240.000 TL

Hesaplanan vergi               : (240.000 x  %3 = )    7.200 TL

olacaktır.

Anılan mükellef, söz konusu tutarı beyan edecek ve beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresinde ödeyecektir.

Öte yandan, (Y) Limited Şirketinin 31/12/2013 tarihli bilançosundaki “231. Ortaklardan Alacaklar” hesabında görülen tutarın 100.000 TL’lik kısmı dönemsellik ilkesi uyarınca “131. Ortaklardan Alacaklar” hesabına aktarılmıştır.

Beyanla ilgili muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.

– Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların düşülmesi:

 _____________________________ / ________________________________

 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE             240.000 TL

        ZARARLAR

       (6552 sayılı Kanunun 74. maddesi)

       (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

                                    131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR           100.000 TL

                                   231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR           140.000 TL

_____________________________ / ________________________________

 – Verginin hesaplanması:

 _____________________________ / ________________________________

689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE             7.200 TL

        ZARARLAR

       (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

                                    360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR            7.200 TL

_____________________________ / ________________________________

– Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklardan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

 _____________________________ / ________________________________

 950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN           247.200 TL

        GİDERLER

                 951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN       247.200 TL

                      GİDERLER ALACAKLI HESABI

_____________________________ / ________________________________

Öte yandan, mükelleflerce kâr dağıtımı yapılması halinde, ticari bilanço açısından dağıtılabilir ticari kâr tutarı, 6552 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi kapsamında beyan edilen ve “689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı altında muhasebeleştirilen tutarlar dikkate alınmaksızın tespit olunacaktır.

Esas Alınacak Bilanço

Kanunun 74 üncü maddesi kapsamında beyanda bulunacak mükelleflerin, kurumlar vergisi beyannamesi ekinde vermiş oldukları 31/12/2013 tarihli bilançolarını dikkate almaları gerekmektedir.

Özel hesap dönemi kullanan mükellefler ise 2013 yılı içerisinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin olarak vermiş oldukları kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan bilançolarını esas alacaklardır.

Dolayısıyla, mükelleflerin kanuni süresinden sonra verdikleri düzeltme beyannamelerinin ekinde yer alan bilançoları dikkate alınmayacaktır.

Diğer Hususlar

1. 6552 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi kapsamında ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmeyecektir.

2. Bu kapsamda beyan edilen tutarlar ile ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecektir.

3. Kurumlar vergisi mükelleflerince 6552 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi hükmü uyarınca yapılan beyanla ilgili olarak, söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine yönelik ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır.

4. 6552 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi hükmü kapsamında beyanda bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu beyanları nedeniyle 2014 yılı geçici vergi beyannamelerinde düzeltme gerektiği takdirde beyanname verme süresi içinde gerekli düzeltme işlemlerinin yapılması mümkün bulunmaktadır.

Bu çerçevede, hesap dönemi olarak takvim yılını kullanan kurumlar vergisi mükelleflerinin anılan madde kapsamında yapacakları beyanları nedeniyle, ilgili dönem matrahlarında bir düzeltme ihtiyacı doğması halinde, beyan tarihi itibarıyla 2014 hesap döneminin sona ermiş bulunan geçici vergilendirme dönemlerine ait geçici vergi beyanlarını 31/12/2014 tarihine (bu tarih dahil) kadar düzeltebilmeleri mümkün bulunmaktadır. Özel hesap dönemi kullanan mükelleflerin ise anılan madde kapsamında yapacakları beyanları nedeniyle düzeltme gerekmesi halinde, beyan tarihi itibarıyla cari hesap döneminin sona ermiş bulunan geçici vergi beyanlarını aynı tarihe kadar düzeltebilmeleri mümkündür.

Bu kapsama giren düzeltme işlemleri nedeniyle vergi dairelerince yapılacak ek tarhiyatlar için herhangi bir ceza veya faiz aranmayacaktır.

5. Tam tasdik sözleşmesi çerçevesinde daha önceki dönemlerine ilişkin rapor düzenlenmiş bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin, 6552 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi hükmünden yararlanmaları halinde, raporu düzenleyen yeminli mali müşavirlerin bu işlemlerle sınırlı olarak sorumluluğu aranmayacaktır.