Sanatçıların Vergilendirilmesi

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Serbest Meslek Kazancının Tarifi” başlıklı 65 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançların serbest meslek kazancı olduğu hükme bağlanmış, aynı maddenin 2 inci fıkrasında ise, serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması olarak tanımlanmış, Kanunun 66 ıncı maddesinde de, serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenlerin serbest meslek erbabı olduğu hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanunun 18 inci maddesinde, “Müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikâye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hâsılat Gelir Vergisinden müstesnadır.

Ayrıca, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 4 üncü maddesinde; “Güzel sanat eserleri, estetik değere sahip olan;

 1. Yağlı ve sulu boya tablolar, her türlü resimler, desenler, pasteller, gravürler, güzel yazılar ve tezhipler, kazıma, oyma, kakma veya benzeri usullerle maden, taş ağaç veya diğer maddelerle çizilen veya tespit edilen eserler kaligrafi, serigrafi.

2. Heykeller, kabartmalar ve oymalar.

3. Mimarlık eserleri.

4. El işleri ve küçük sanat eserleri, minyatürler ve süsleme sanatı ürünleri ile tekstil, moda tasarımları.

5. Fotoğrafik eserler ve slaytlar,

6. Grafik eserler,

7. Karikatür eserleri,

8. Her türlü tiplemelerdir. Krokiler, resimler, maketler, tasarımlar ve benzeri eserlerin endüstriyel model ve resim olarak kullanılması, düşünce ve sanat eserleri olmak sıfatlarını etkilemez.” hükmüne yer verilmiştir.

Yukarıda yer alan yasal hükümler çerçevesinde serbest meslek faaliyetinde bulunan mükelleflerin yaptıkları çalışmaların 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre “eser” niteliği taşıması ve bu durumun Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ilgili birimlerinden veya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nden alınacak bir belge ile tevsik ve ispat edilmesi şartıyla; bu mükelleflerin söz konusu çalışmalardan elde edecekleri kazanç için Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde yer alan istisnadan yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.

Mükellefler tarafından yapılan, “eser” niteliği taşıdığı hususu belge ile tevsik ve ispat edilen; resim,  suluboya resim,  cam altı ve duvar resimleri, heykel, fotoğraf, seramik, hat, makta, divit, tezhip, minyatür, ebru, sedef, çini, rölyef, fresk, vitray, deri göstermelik, kukla, hediyelik minyatür terlik, çarık, nazarlık; taş baskı, serigrafi baskı, kaligrafi, ahşap-ipek boyama, cam boncuk yapımı, boncuklardan yapılan takılar; kemik, sedef ve boynuzdan yapılan tarak, toka, ud kafesi, vazo, saat; eskiz, eskiz maketi,  nakkaşlık, cam çalışmaları, deri ve ahşapla üç boyutlu çalışmalar, ney yapımı ve süslemesi, tespih süslemeleri, desen bezeme,  biblo, hat levhası, plastik sanat çalışmaları, sahne tasarımı, kostüm tasarımı, grafik çalışmaları, illüstrasyon, şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve inceleme, röportaj, çeviri eserler, kitap, CD kitap, dergi, gazete yazıları, senaryo yazarlığı, tiyatro yazarlığı, TV program yapımcılığı, ihtira beratı (patent), bilgisayar yazılımı, karikatür ve çizgi film çalışmaları, kısa film, videoart, beste ve düzenlemeler, seslendirmeler, şarkı ve şiir okumaları, kitap resimleme, reklam müziği yapımı çalışmalarının; mükellefler veya bunların kanuni mirasçıları tarafından yayınlanması, satılması veya bunlar üzerindeki mevcut hakların devir ve temlik edilmesi veya kiralanması suretiyle elde edilmiş olan kazançlar gelir vergisinden müstesnadır.

Ayrıca, mükelleflerin söz konusu çalışmalarını sadece Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde (Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler) sayılanlara satmaları; devir, temlik ve kiralamaları halinde, serbest meslek makbuzu düzenlemelerine gerek olmayıp; 94 üncü maddede sayılan  ve bu mükelleflere ödemeyi yapacak kişi ve kurumlarca gider pusulası tanzim edilerek, yapılacak ödemeler üzerinden yürürlükte olan oranda vergi tevkifatı yapılması gerekmektedir. Bu tevkifat uygulaması mükelleflerin gelir vergisi mükellefiyetine tesir etmeyecek olup, söz konusu faaliyete ilişkin nihai vergileme olacaktır.

Maliye Bakanlığınca verilen 11.11.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-2011-GVK-18-6-985 sayılı özelge ile

Ancak, bahse konu mükelleflerin faaliyetlerini mutad meslek halinde ifa etmeleri ve istisna kapsamındaki eserlerini Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde sayılanlar dışındakilere satmaları halinde, 213 sayılı Kanunun 153, 172, 210 ve 236 ıncı maddeleri uyarınca işe başlama bildiriminde bulunma, serbest meslek kazancı defteri tutma ve serbest meslek makbuzu düzenleme mecburiyetleri bulunmakta olup, bu kazançları nedeniyle serbest meslek kazancı istisnasından yararlanabilecekler, gelir vergisi tevkifatı yapmayacaklar ve söz konusu istisna kazançlarından dolayı yıllık gelir vergisi beyannamesi de vermeyeceklerdir. Başka gelirlerinden dolayı gelir vergisi beyannamesi verecek olanlar bu kazançlarını beyannamelerine dahil etmeyeceklerdir. Ancak  KDV mükellefiyetleri ve KDV ödeme yükümlülüklerinin olacağı tabiidir.

Öte yandan, sözü edilen mükelleflerin çalışmalarını icra etmek amacıyla kiraladıkları işyerleri için ödemiş oldukları kira bedelleri üzerinden (Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde yer alan istisnadan yararlanmaları halinde bu çalışmalardan elde ettikleri gelirin vergiye tabi olmaması dolayısıyla gerçek gelirlerini beyan etme mecburiyetlerinin bulunmaması halinde) gelir vergisi tevkifatı yapmayacaklar ancak, ödedikleri kira bedelleri gayrimenkul sahipleri tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesi ile gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilecektir.

Diğer taraftan mükellefler tarafından yapılan mozaik çalışmaları, sunuculuk, illüzyonculuk, vücut dövmesi yapma, tercümanlık, elektronik ortamda yayımlanan web sitesi tasarımları ve yayınları, intranet tasarımları ve içerikleri, newsletter tasarımları ve içerikleri, faaliyet raporları, ekonomi sanat teknoloji gibi konulardaki araştırmalar, kataloglar, editing çalışmaları, broşür insert gazete ilavelerinde yer alan içerik çalışmalarından elde edilen kazanç için Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde yer alan istisnadan yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.

Bu durumda, mükelleflerin yaptıkları çalışmaların, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre “eser” niteliği taşımaması veya Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamına girmemesi halinde, bu çalışmaların satışından elde edecekleri kazanca istisna uygulanması mümkün olmadığından, bu çalışmalardan elde edilecek kazançlar Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesi hükmüne göre “serbest meslek kazancı” olarak vergilendirilecektir.