Konut Yapı Kooperatiflerinin Kurumlar vergisi ve KDV karşısındaki durumu
10 Mayıs 2017 Sirkü 1212
- Kurumlar vergisi açısından
Bilindiği üzere kooperatifler, Kurumlar Vergisi 1.maddesinde Kurumlar Vergisi’ne tabi olarak verginin konusuna alınmışlardır.
Ancak kooperatifler Kurumlar Vergisi mükellefi olsalar dahi Tüketim ve taşımacılık faaliyetinde bulunan kooperatifler dışındaki diğer kooperatifler, kanunun 4/1-k maddesi gereğince aşağıdaki 4 şartı yerine getirmeleri halinde Kurumlar Vergisi’nden muaftırlar.
Bu şartlar
1‐Sermaye üzerinden ortaklarına kazanç dağıtmamak
2‐Yönetim Kurulu Başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay vermemek
3‐Yedek akçeleri üyelerine dağıtmamak
4‐Sadece ortaklarla iş görmek.
Bu 4 koşul varsa ve bu 4 koşulun hem ana sözleşmelerinde yazılı olması ve hem de fiiliyatta uygulanmış olması halinde muafiyetten yararlanabilmektedir.
Bu şartlardan birinin eksik olması halinde Kurumlar Vergisi’nden muafiyetliği ortadan kalkmaktadır.
Öte yandan Yapı kooperatiflerinde ise yukarıdaki 4 şarta ilave olarak 2 şart daha ilave olunmuştur.
Bunlar ise;
- kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar kooperatiflerin yönetim ve denetim kurullarında görev yapan üyeler kooperatife taahhüt işi yapmayacaklar,
- Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatifi olmaları gerekmektedir.
Başka bir ifade ile Kooperatif yönetim ve denetim kurulu üyeleri kooperatife taahhüt işi yapamazlar, ilişkili kişiler taahhüt işi yapanla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunamazlar. Ayrıca Arsa tapusu ile yapı ruhsatının kooperatif tüzel kişiliğine ait olması gerekir.
Kooperatifler muafiyet koşullarını kaybettiği yeni tarihten itibaren Kurumlar Vergisi mükellefi olur.
- KDV açısından
Konut yapı kooperatiflerine müteahhitlerce ifa edilecek inşaat taahhüt işlerinde, (% 1) oranında KDV uygulanır.
Konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinde istisna veya indirimli KDV oranı (%1) uygulanabilmesi için;
– Kooperatifin konut yapı kooperatifi statüsünde olması,
– İşin konut yapı kooperatifine yapılması,
– Yapılan işin inşaat işi olması ve taahhüde dayanması,
gerekir.
Konut yapı kooperatiflerine yapılan ve inşaat işi niteliğinde olmayan veya taahhüde dayanmayan hizmet ifaları ile mal teslimleri, istisna ya da indirimli oran (%1) uygulamasından yararlanamaz.
Dolayısıyla bu teslim ve hizmetlere genel hükümler çerçevesinde KDV uygulanır.
Buna göre;
– Tek başına hafriyat işi,
– Muhasebecilik,
– Plan-proje çizimi,
– Anayoldaki refüjlerin ağaçlandırılması ve buralarda toprak üstünün bitki ile kapatılması,
– Kooperatife ait arazinin çevresini kafes ve dikenli tel ile kapatma işi,
– Parselasyon,
– Aplikasyon (araziye uygulama),
ve benzeri hizmetlerde istisna ya da indirimli oran uygulanamaz.
Kooperatiflerin arsa alımlarında da genel hükümler geçerlidir.
Buna göre özel mülk konusu bir arsanın (müzayede mahallinde yapılan satışı dışında) doğrudan kooperatiflere teslimi KDV’nin konusuna girmemektedir. Ancak konut yapı kooperatiflerinin ticari bir işletmeye dahil olan veya özel mülk konusu olmakla beraber müzayede mahallinde satılan bir arsayı satın alması işlemi (Kanunun (17/4-r) maddesindeki istisna uygulaması hariç), KDV’ye tabidir.
Diğer taraftan, konut yapı kooperatiflerinin emanet usulüyle inşaat işi yaptırmaları halinde, taşeron ve müteahhitler tarafından konut yapı kooperatiflerine yapılan malzeme hariç işçilik hizmetlerinde, yalnızca işçilik hizmetlerine istisna veya indirimli oran uygulanır. Bunun dışında inşaatta kullanılmak üzere piyasadan satın alınan mal ve hizmetler ise genel hükümler çerçevesinde vergiye tabi tutulur.
Üzerinde kat irtifakı kurulan konut yapı kooperatifine ait arsaların, muhtelif müteahhit firmalara ya da diğer konut yapı kooperatiflerine inşaat yapılmak üzere teslimi de inşaat taahhüt işi kapsamında mütalaa edilmez. Müteahhit firmalar veya konut yapı kooperatifleri tarafından bir konut yapı kooperatifine ait arsalar üzerinde yapılacak olan konutlar için kat karşılığı anlaşma yapılması durumunda, yapı sahibi kooperatife konut tesliminde istisna ya da inşaat taahhüt işi kapsamında indirimli oran uygulamasından söz edilemeyeceği için genel hükümler çerçevesinde KDV hesaplanır.
Bina inşaat ruhsatını almış olan konut yapı kooperatiflerinin üyelerine yapacakları konut teslimlerinde,
3 Şubat 2017 tarihli ve 29968 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2017/9759 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
- 150 m2 nin üstündeki konut teslimlerinde 30.09.2017 tarihine kadar %8 bu tarihten sonraki teslimlerde ve işyeri teslimlerinde %18 lik KDV oranı
- Net alanı 150 m2’ye kadar konutlardan, büyükşehirlerde lüks veya birinci sınıf inşaat olarak yapılan ve ruhsatın sonradan revize edilip inşaat kalitesinin yükseltilmesi hali de dahil olmak üzere, yapı ruhsatının alındığı tarihte, üzerine yapıldığı arsanın arsa birim m2 vergi değeri; esas alınarak belirlenen KDV oranlarını gösteriri tablo aşağıya çıkarılmıştır.
Buna göre belirtilen tarihler de alınan konutlar ile kamu kurum ve kuruluşları ile bunların iştirakleri tarafından ihalesi bu tarihlerde yapılan konut inşaatı projelerinde aşağıdaki tabloda belirtilen KDV oranları,
Uygulanacaktır.
| 150 m2 ye kadar olan konutlarda KDV oranları |
| Konut inşaat projesi 1.1.2013 – 31.12.2016 tarihleri arasında olanlardan Emlak vergi değeri | ||
| 0 – 500 TL arası ise | 500 – 1000 TL arası ise | 1000 TL üstü ise |
| %1 | %8 | %18 |
| Konut inşaat projesi 1.1.2017 den sonra olanlardan Emlak vergi değeri | ||
| 0 – 1000 TL arası ise | 1000 – 2000 TL arası ise | 2000 TL üstü ise |
| %1 | %8 | %18 |
——————————————–
Hatırlatma:
Sirkülerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşıdığından içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
Bu sirkümüzde yer verilen bilgiler yazının tarihi itibarıyla geçerli olup, yazı tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.
Bu nedenle konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur.