İhracat bedellerinin yurda getirilmesi
12 Ocak 2023 Sirkü 1723
Tarihlerine ve dönemlerine göre İhracat bedellerinin yurda getirilmesi ile ilgili olarak 1317,1361,1466,1588,1612,1642 seri nolu sirkülerimizle bilgilendirmeler yapılmış olmakla bugün için güncel olan tarih ve tutarlar bu sirkümüzde özetlenmiştir.
İhracat bedellerinin yurda getirilme süresi ve İBKB (İhracat bedel kabul belgesi) düzenlenmesi
Türk Parasının kıymetini Koruma hakkındaki 32 sayılı karara ilişkin 2018-32/48 sayılı Tebliğ ve ihracat genelgesinin 4 üncü maddesi gereği fiili ihracatı gerçekleştirilen işlemlere ilişkin ihracat bedellerinin (GB’nin 22 inci hanesinde kayıtlı bedel) fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde yurda getirilmesi ve bu süre içinde İBKB düzenlenmesi zorunludur.
180 gün azami süre olup bedellerin ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin yurda getirilmesi esastır.
(Maliye Bakanlığının 14.8.2023 tarih ve 2377906 sayılı yazısı gereği) Dâhilde İşleme Rejimi kapsamında yurt dışından geçici olarak ithal edilen ve işçilik uygulanarak ihraç edilen mallara ilişkin işlemlerde ihraç bedellerinin yurda getirilme süresi içinde kalınması kaydıyla, ilgili GB’lerin birer örneğinin/GB bilgilerinin bankalara ibrazı durumunda tarafların aynı kişiler olması şartı aranmaksızın mal ihraç ve ithal bedellerinin yurda getirilmesine gerek kalmadan bankalarca mahsubu mümkündür
Bedelinin 180 gün içinde yurda getirilmesi zorunlu olmayan ihracatlar
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığının 21.10.2021 tarih ve 650957 sayılı yazısı ile güncellenen ihracat genelgesi ile bazı ülkelere yapılan ihracat işlemleriyle ilgili olarak bu hükme istisna getirildi.
Buna göre, İhracat genelgesi ek 2 de yer alan;
“Afganistan, Angola, Belarus, Benin, Cibuti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Etiyopya, Fildişi Sahili, Filistin, Gabon, Gana, Gine, Güney Sudan, İran, Kamerun, Kenya, Kırgızistan, Kongo Cumhuriyeti, Kuzey Kore, Küba, Liberya, Lübnan, Mali, Moldova, Nijerya, Senegal, Somali, Sudan, Suriye, Tacikistan, Tanzanya, Venezuela, Yemen”
İçin ihracat bedelinin yurda getirilmesinde istisna uygulanacaktır. Başka bir deyişle bu süreler bu ülkeler için uygulanmayacaktır.
Ayrıca Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketleri tarafından yapılan ihracat işlemleri de muafiyet kapsamına alınmıştır.
Bedelinin %50’sinin tasarrufunun serbest bırakıldığı ülkeler
İhracat bedelinin yurda getirilmesinde gümrük beyannamesinde yer alan tutarın %50’sinin tasarrufunun serbest bırakıldığı ülkeler ise ihracat genelgesinin ek 3’ünde yer alan
“Azerbaycan, Cezayir, Fas, Kazakistan, Libya, Özbekistan, Tunus, Türkmenistan, Ukrayna” dır.
Bu ülkeler için gümrük beyannamesinde yer alan ihracat bedelinin %50 sinin yurda getirilme zorunluğu yoktur.
İBKB ya bağlanma zorunluluğu olmayan ihracatlar
İhracat genelgesinin 28 inci maddesi gereği,
(1) Her bir gümrük beyannamesi itibarıyla 25 Nisan 2022 tarihinden itibaren;
a) 15.000 ABD doları veya eşitine kadar noksanlığı olan ihracat hesapları doğrudan bankalarca ödeme şekline ve toplam beyanname tutarına olan oranına bakılmaksızın,
b) 15.000 ABD doları veya eşitinden yüksek olmakla birlikte 100.000 ABD doları veya eşitini aşmamak üzere, beyanname veya formda yer alan bedelin %10’una kadar noksanlığı olan (sigorta bedellerinden kaynaklanan noksanlıklar dahil) ihracat hesapları doğrudan bankalarca veya 90 günlük ihtarname süresi içinde ilgili Vergi Dairesi Başkanlıkları/Müdürlüklerince ödeme şekline bakılmaksızın,
c) 200.000 ABD doları veya eşitini aşmamak üzere, 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in 9 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebep ve haklı durum halleri göz önünde bulundurulmak suretiyle beyanname veya formda yer alan bedelin %10’una kadar açık hesaplar ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce,
Terkin edilmek suretiyle kapatılır.
Başka bir ifadeyle terkin edilecek bu tutarlar için İBKB yapılma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Ayrıca Serbest bölgelerde yerleşik firmalar kambiyo mevzuatı kapsamında yurtdışında yerleşik sayıldığından bu firmalara gelen bedeller için İBKB düzenlenmesine ve Merkez Bankasına satış yapılmasına gerek bulunmamaktadır.
Bu düzenleme sadece Mal ihracatı için (gümrük beyannamesi düzenlenen ihracat işlemleri için) USD, EUR ve GBP cinsinden İBKB düzenlenmesi talep edilen ihracat bedellerini kapsamaktadır.
Dolayısıyla Hizmet ihracı, transit ticaret, istisna tutulmuş mikro ihracat gibi işlemlerin bedelleri bu kapsamın dışındadır.
İhracat bedelinin en az %30’ı İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılmak zorunda.
Yürürlükte olan son ihracat genelgesi 6 Ocak 2020 tarihli İhracat Genelgesidir.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığının 07.06.2024 tarih ve 3187388 sayılı yazısı ile 10.06.2024 tarihinden itibaren,
İhracat bedelinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına (TCMB) satışı, 10.06.2024 tarihinden itibaren %40 ‘dan, %30 oranına çekilmiştir.
TCMB İhracat Genelgesinde, İhracat Bedellerinin Merkez Bankasına Satışı başlıklı Ek 1 inci maddesi gereği 03 Ocak 2022 tarihinden itibaren İBKB’ye veya DAB’a bağlanan ihracat bedellerinin en az %40’ı İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılmak zorunda idi.
Genelgenin ek 2inci maddesi gereği, Hazine ve Maliye Bakanlığımın anılan yazısı gereği bu zorunluluk %40 dan %30 indirildi.
Bu nedenle 10.6.2024 tarihinden itibaren İBKB’ye veya DAB’a bağlanan ihracat bedellerinin en az %30’u İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılmak zorunda.
Bu bedeller bankaca Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankasına satılır ve Merkez Bankasının banka nezdindeki hesabına aktarılacak. Söz konusu tutarın tam karşılığı banka tarafından ihracatçıya Türk parası olarak ödenecek.
Bankaya satılan dövizler karşılığında yeniden döviz alınabilir.
Bankaya satılan dövizler karşılığında alınan Türk Lirası ile yeniden döviz alınması mümkündür. Ancak, bankaya satılan dövizler bankada kalmayıp Merkez Bankası’na aktarılacağı için, döviz bulmak sorun olabileceği gibi, bankanın döviz satış kuru daha farklı olabilecektir.
İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi esas olup, bedelin beyan edilenden farklı bir döviz üzerinden getirilmesi de mümkündür.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne yapılan ihracatlar da bedel TL olarak tahsil edilmek zorunda
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 04.11.2022 tarihli ve 1648361 sayılı yazı ile TCMB İhracat Genelgesinin “Türk lirası ihracat” başlıklı 9. maddesinin ikinci fıkrasında yapılan değişiklik ile,
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne yapılan ihracatta, GB’nin 22. hanesinin Türk lirası olarak beyan edilmiş olması ve ihracata ilişkin bedelin Türk lirası olarak tahsil edilmesi zorunludur. Ancak 05.12.2022 tarihinden önce düzenlenen gümrük beyannameleri ve bu kapsamda yapılan tahsilatlar için bu şart aranmaz.
Bedeli Döviz cinsinden beyan edilmiş olsa dahi Türk Lirası olarak da kabulü mümkün ihracatlar
Hazine ve Maliye Bakanlığının 07.04.2022 tarihli talimatı ve genelgenin geçici 1 inci maddesi gereği Ukrayna ve Rusya’ya gerçekleştirilmiş veya gerçekleştirilecek ihracat işlemleriyle ilgili olarak ihracat bedellerinin döviz cinsinden beyan edilmiş olsa dahi Türk Lirası olarak da kabulü mümkündür.
İhracat bedelinin zamanında yurda getirilememesinin cezai müeyyidesi
Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun m. 3/1’e göre; idarenin düzenleyici işlemlerine aykırı davranan kişi, 3.000 Türk Lirasından 25.000 Türk Lirasına kadar idarî para cezası ile cezalandırılır.
İhracat bedelini yurda getirmeyen kişi hakkında ise yurda getirilmekle yükümlü olunan paranın %5’i kadar para cezasına karar verilir.
İdari para cezası kesinleşinceye kadar bedelin yurda getirilmesi mümkündür.
Kabahatler kanunun 17 inci maddesine göre, İdari para cezasının tebliği üzerine kanun yoluna başvurmadan önce peşin ödeme yapılarak cezanın dörtte üçü ödenebilir, sonrasında yine kanun yoluna başvurulabilir.
Kabahatler kanunun 27 inci maddesinde ise İdari para cezasına karşı başvurulacak yol belirlenmiştir.
Savcılık tarafından verilen idari para cezalarına karşı, tebliğden itibaren 15 gün içerisinde ilgili Sulh Ceza Hakimliğine itiraz edilebilir.
Sulh Ceza Hakimliğince itirazın reddedilmesi halinde; tebliğden itibaren 7 gün içerisinde tekrar itiraz etme hakkı mevcuttur. Buna göre yapılacak itiraz, ilk itirazı inceleyen hakimliğin bir üst numarası olan Sulh Ceza Hakimliğine yapılacaktır. Yapılan ikinci itirazın üzerine, verilen kabul veya ret kararı kesindir.
————————-
Hatırlatma:
Sirkülerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşıdığından içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
Bu sirkümüzde yer verilen bilgiler yazının tarihi itibarıyla geçerli olup, yazı tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.
Bu nedenle konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur.