KDV İadesinde Mahsup Önceliği ve Sıralaması

1. Genel Açıklama

KDV kanuna baktığımızda kanunun kendi içinde tahsil edilen (Yüklenilen) KDV yi 3 şekilde telafi etmekte olduğunu biliyoruz. Bunlar;

1- Mal ve hizmet alımları için ödenen KDV den mahsuplaşma dediğimiz, hesaplanan KDV den ödenen KDV nin tenzili yoluyla telafi edilmesi ki bu genel işlemlerde karşımıza çıkmaktadır.

2- KDV den kısmi olarak istisna edilen işlemler için yüklenilen KDV nin gider veya maliyet unsuru olarak telafi edilmesi

3- Tam istisna dediğimiz işlemler edeniyle yüklenilen KDV nin öncelikle indirim yoluyla telafisi, indirim yoluyla telefi edilemezse iadesi

Yüklenilen verginin ise teslime konu mal veya hizmetin bünyesine giren direk ve endirek girdiler için ödenen KDV olduğunu da biliyoruz. KDV de iade yi gerektiren istisna ve işlemlerde iade edilecek KDV nin de karşımıza 3 gurupta çıktığını görmekteyiz.

• Birinci gurupta yüklenilen vergiler,

• İkinci gurupta hesaplanan vergiler,

• Üçüncü gurupta ise KDV sinin tevkifata konu olan kısmının iadeye konu edildiğini görmekteyiz.

* Birinci gurup; Yüklenilen vergilerin iadeye konu edildiği istisna ve işlemler;

– 11/1-a Mal ve hizmet ihracı

– 11/1-c İhraç kayıtlı satışlar

– 11/1-b Bavul ticareti

– 11/1-b Yabancı sinema yapımcılarına tanınan istisna

– 13/b Hava, deniz, demiryolu araçlarının liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetler

– 13/c Araçlara, petrol aramaları,

– 13/c Altın, gümüş, Platin arama işletme ve zenginleştirme faaliyetleri,

– 13/c Rafinaj faaliyetleri,

– 13/d Yatırım Teşvik,

– 13/e Liman ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi,

– 13/f Ulusal güvenlik amaçlı teslim ve hizmetler,

– 13/g Başbakanlık merkez teşkilatına yapılacak araç teslimlerinde istisna

– 14 Transit taşımacılık,

– 14/3 İhraç malı taşıyan araçlara motorin teslimi,

– 15 Diplomatik istisnalar,

– 29/2 İndirimli orana tabi malların teslimi,

– 17 /4 (s) bendi uyarınca, özürlülerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve bilgisayar programlarının teslimi (110 syl KDV genel tebliği)

* İkinci gurup; Hesaplanan verginin iadeye konu edildiği istisna ve işlemler;

– 11/1-c ihraç kayıtlı satışlar,

– 11/1-b Yolcu beraberi eşya ihracı,

– 11/1-b Yabancıların taşımacılık, fuar sergi ve panayırlara katılım nedeniyle aldıkları mal ve hizmetler,

– Geçici 17 DİİB kapsamındaki teslimler,

– Fazla ve yersiz ödenen vergiler,

* Üçüncü gurup; Tevkif edilen vergiler

• Yapım işleri ile bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri

• 5018 sayılı Kanun’a ekli cetveller kapsamındaki (Genel bütçeli kurumlar, Özel bütçeli idareler ve büniversiteler) idare, kurum ve kuruşlara ifa edilen ve 117 seri nolu Genel Tebliğde belirtilmeyen diğer bütün hizmet ifalarında

• Spor Kulüplerinin yayın, reklam ve isim hakkı gelirlerine konu işlemler

• Külçe ve metal teslimleri

• Bakır, çinko ve alüminyum ürünleri

• Hurda ve atıklar

• Metal, plastik, lastik, kauçuk, kağıt ve cam hurda ve atıklarından elde edilen ham madde

• Pamuk tiftik yün yapağı ile ham post ve deri

• Ağaç ve orman ürünleri

• Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetler

• Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri

• Yemek servis ve organizasyon hizmetleri

• Her türlü baskı ve basım hizmetleri (yeni)

• Turistik mağazalara verilen müşteri bulma/götürme hizmetleri (yeni)

• İşgücü temin hizmetleri (özel güvenlik ve koruma hizmetleri dahil)

• Yapı denetim hizmetleri

• Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri, çanta ve ayakkabı dikim işleri ve bu işlere aracılık hizmetleri

• Temizlik, çevre bahçe bakım hizmetleri

• Servis taşımacılığı hizmeti (yeni)

İadeler bu şekilde sınıflandırılmakla beraber iadenin mahsup yoluyla alınması ile mahsuba konu olma şekli ve usulü aşağıda işlenmektedir.

İhracat istisnasında mahsuplar başlı başına irdelenmesi gereken bir konudur. Muhtelif tebliğlerde gelir idaresi bu düzenlemeyi yapmakla beraber en belirgin düzenlemeler 84, 107 ve 109 sayılı genel tebliğler ile yapılmıştır. Bu konunun genel ve özel esasları gerektiren durumlarda mahsup olmak üzere iki gurupta incelenmesi faydalı olacaktır. Bu iki durumda mahsup işlemleri farklılık arz etmektedir.

Mahsuplar konusunda gerek ihracat istisnasında gerekse diğer iade gerektiren istisna ve işlemlerde ilk başvurulacak kaynak özellikle 84 seri nolu KDV genel tebliğidir. Söz konusu genel tebliğin iyi irdelenmesi ve iyi anlaşılmasında yarar vardır.

2. Genel Esaslar Çerçevesinde Mahsup

Genel esaslara tabi mahsuplar aşağıdaki tabloda detaylı olarak gösterilmiştir. Tabloda sadece ihracat istisnası değil bütün iadeyi gerektiren istisna ve işlemler gösterilmiştir. Tablonun hazırlanışında ve mahsuplarda en önemli unsur 84 seri nolu KDV genel tebliğidir.

KDV İADE VE MAHSUPLARINA İLİŞKİN TABLO (2012)
İade Hakkı Doğuran İşlem KDVK(Madde No)	Teminatsız ve İncelemesiz Nakit İade Sınırı	Kendi vergi, SSK ve ithalat nedeniyle uygulanan vergi borçlarına mahsup	İadede YMM Tasdik Raporunun Geçerli Olup, Olmadığı	Tam tasdik sözleşmesi olmayanlarda YMM Tasdik raporu sınırı
Mal ve Hizmet İhracatı, İhraç Kayıtlı Teslimler (KDVK Md.11/1-a.c) (3)	4.000 TL (KDV 92)	Var-Sınırsız (KDV 84)	Geçerli (KDV 84)(YMM 37)	364.000 TL(YMM 37)
Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Yapılan Teslimler ve Bavul Ticareti (KDVK Md. 11/1-b)	4.000 TL (KDV 92)	Var-Sınırsız (KDV 84)	Geçerli (KDV 84)(YMM 37)	94.900 TL (YMM 37)
Yabancılara Taşımacılık, Fuar, Sergi ve Panayırlara Katılım Nedeniyle Yapılacak İade (KDVK Md.11/1-b)	1.000 TL (KDV 90)	Geçersiz	Geçersiz	Geçersiz
Yabancı sinema yapımcılarına tanınan istisna /11/1-b)	Münhasıran YMM raporuna göre			Üst sınır yok
Hava,deniz,demiryolu araçlarının imal,inşa bakım onarımı, (KDVK Md.13/a)	200 TL (KDV 92)	Var-Sınırsız (KDV 86)	Geçerli (KDV 72) (YMM 37)	364.000 TL (YMM 37)
Deniz ve hava araçlarına Liman ve Hava Meydanlarında yapılan Hizmetler (KDVK Md.13/b)	4.000 TL (KDV 93)	Var-Sınırsız (KDV 93)	Geçerli (KDV 93)	364.000 TL (YMM 37)
Araçlar, petrol aramaları (KDV K Md.13/c)	200.- TL (KDV 93)	Var-Sınırsız (KDV 86)	Geçersiz	Geçersiz
Altın, Gümüş,Platin Arama İşletme ve Zenginleştirme Faaliyetlerinde İstisna (KDVKMd.13/c)	Miktarına bakılmaksızın İnceleme, YMM tasdik raporu ( KDV 93)		Geçerli (93 No.lu KDV Tebliği)	364.000 TL (YMM 37)
Rafinaj faaliyetleri (KDVK Md. 13/c)	4.000 TL (KDV 93)	Var-Sınırsız (KDV 93)	Geçerli (KDV 93)	364.000 TL (YMM 37)
Yatırım Teşvik (KDVK 13/d)	4.000 TL (KDV 72)	Var-Sınırsız (KDV 86)	Geçerli ( KDV 72-YMM 31)	364.000 TL(YMM 37)
Liman ve Hava Meydanlarının İnşaası, Yenilenmesi ve Geniş. İstisna (KDVK Md.13/e)	4.000 TL (KDV 93)	Var-Sınırsız (KDV 93)	Geçerli ( KDV 93)	364.000 TL (YMM 37)
Ulusal Güv. Amaçlı Teslim ve hiz. İstisna (KDVK Md.13/f)	4.000 TL (KDV 93 )	Var-Sınırsız (KDV 93)	Geçerli (KDV 93)	364.000 TL(YMM 37)
Başbakanlık Merkez teşkilatına yapılacak araç teslimleri (13-g)	4.000 TL (KDV 92)	Var-Sınırsız (KDV 84)	Geçerli (KDV 84)(YMM 37)	364.000 TL(YMM 37)
Transit Taşımacılık (KDVK 14)	1.000 TL (KDV 92)	Var-Sınırsız ( KDV 82)	Geçerli (MM 37)	364.000 TL (YMM 37)
Ihraç malı taşıyan araçların motorin tesliminde14/3 (100 sy.gn.tb.	4000 TL	var sınırsız	Geçerli (KDV100)	364.000 TL(YMM 37)
Diplomatik İstisnalar (KDVK MD.15/1-a,b)	200 TL ( KDV 92)	Var-Sınırsız (KDV 82)	15/1-a için geçersiz 15/1-b için geçerli (YMM 37)	364.000 TL (YMM 37)
İndirimli Orana Tabi Teslim ve Hizmetler (KDVK Md.29/2)	Yıl içinde nakit yok yıllıkta 4.000 TL ( KDV 74,76,85)	4.000 TL ye kadar ilaveten elektrik ve doğalgaza Var (KDV 99)	Geçerli (KDV 74)	725.600 TL (YMM 37)
Fazla ve yersiz ödenen vergilerin iadesi (KDVK md.8/2)	4.000 TL (KDV 91)	Var-Sınırsız (KDV 91)	Geçerli (KDV 91)	364.000 TL(YMM 37)
KDV GEÇİCİ 22 MAD.İZMİRÜNİVERSAİDE OYUNLARI	4000 TL .(KDV 96)	VAR- SINIRSIZ (KDV 96)	VAR -SINIRSIZ KDV.96)	364.000 TL (YMM 37)
Serbest bölgelerdeki müşteriler için verilen fason hizmet (110 Gn.tb)	4.000 TL (KDV 92)	Var-Sınırsız (KDV 84)	Geçerli (KDV 84)(YMM 37)	364.000 TL (YMM 37)
Özürlülerin kullanımına mahsus araç ve gereç (KDV 110 gn.tb.)	4.000 TL (KDV 92)	Var-Sınırsız (KDV 84)	Geçerli (KDV 84)(YMM 37)	364.000 TL (YMM 37)
Turizm acente ve komisyoncularına yapılan tevkifat (110 syl.Gn.Tb.)	Tevkifat nedeniyle doğan KDV nin nakden ve mahsuben iadesi miktarına bakılmaksızın sadece banka teminat mektubu veya inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilmektedir.		Geçersiz	Geçersiz
Yap işlet devret (118 Syl.GnTb)	4.000 TL (KDV 92)	Var-Sınırsız (KDV 84)	Geçerli (KDV 84)(YMM 37)	364.000 TL(YMM 37)

Tevkifata konu işlemler			Oran	Tevkifat yapacaklar		Mahsuben iade		Nakden iade
İkametgahı, işyerİ, kanuni ve iş merkezi Türkiye de bulunmayanlar tarafından yapılan hizmetler			%100	KDV mükellefleri		Yok		Yok
GVK 18 inci maddesi kapsamındaki Serbest meslek faaliyetleri çerçevesinde yapılan hizmetler			%100	GVK 94 de sayılanlar		Yok		Yok
KDV 1/3-f Kapsamındaki kiralamalar			%100	KDV mükellefi kiracılar		Yok		Yok
KDV mükellefi olmayanlarca verilen reklam hizmetleri			%100	Hizmeti alan KDV Mükellefleri		Yok		Yok
Yapım işleri ile bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri			2/10	Belirlenmiş Mükellefler		2.000 TL yi aşmayan mahsuben iade talepleri VİR, YMM raporu ve teminat aranılmaksızın yerine getirilir. 2.000 TL ve üzerindeki mahsuben iade talepleri ise VİR sonucuna göre veya YMM raporu ile yerine getirilir. 2.000 TL yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat, VİR sonucuna göre veya YMM raporu ile çözülür.		2.000 TL yi aşmayan nakden iade talepleri teminat, VİR ve YMM raporu aranılmadan yerine getirilir. 2.000 TL ve üzerindeki iade talepleri ise VİR sonucuna göre veya YMM raporu ile yerine getirilir. 2.000 TL yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat, VİR sonucuna göre veya YMM raporu
5018 sayılı Kanun’a ekli cetveller kapsamındaki (Genel bütçeli kurumlar, Özel bütçeli idareler ve büniversiteler) idare, kurum ve kuruşlara ifa edilen ve 117 seri nolu Genel Tebliğde belirtilmeyen diğer bütün hizmet ifalarında			5/10
Spor Kulüplerinin yayın, reklam ve isim hakkı gelirlerine konu işlemler			9/10	Belirlenmiş mükellefler ve KDV mükellefleri
Külçe ve metal teslimleri			7/10
Bakır, çinko ve alüminyum ürünleri			7/10
Hurda ve atıklar			9//10
Metal, plastik, lastik, kauçuk, kağıt ve cam hurda ve atıklarından elde edilen ham madde			9/10
Pamuk tiftik yün yapağı ile ham post ve deri			9/10
Ağaç ve orman ürünleri			9/10
Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetler			9/10	Belirlenmiş Mükellefler		2.000 TL yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM raporu ve teminat aranılmaksızın yerine getirilir. 2.000 TL ve üzerindeki mahsuben iade talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine getirilir. 2.000 TL yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat, VİR sonucuna gore çözülür		Münhasıran teminat ve/veya VİR ile yerine getirilecektir İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat, münhasıran VİR sonucuna göre çözülür
Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri			5/10
Yemek servis ve organizasyon hizmetleri			5/10
Her türlü baskı ve basım hizmetleri (yeni)			5/10
Turistik mağazalara verilen müşteri bulma/götürme hizmetleri (yeni)			9/10	KDV mükellefleri
İşgücü temin hizmetleri (özel güvenlik ve koruma hizmetleri dahil)			9/10	Belirlenmiş mükellefler ve KDV mükellefleri
Yapı denetim hizmetleri			9/10
Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri, çanta ve ayakkabı dikim işleri ve bu işlere aracılık hizmetleri			5/10
Temizlik, çevre bahçe bakım hizmetleri			7/10
Servis taşımacılığı hizmeti (yeni)			5/10

Genel Tebliğler incelendiğinde (37 Seri No.lu SMMM Genel Tebliği) KDV Kanununun 11/1-a-c, maddeleri kapsamında doğan iadelerin YMM tasdik raporuna göre yapılmasında süresinde yapılmış tam tasdik sözleşmesi varsa üst iade sınırı bulunmamakta süresinde yapılmış tam tasdik sözleşmesi yoksa üst sınır 249 bin(1.1.2007 den itibaren) kanunun 11/1-b maddesinden doğan iadelerde ise tam tasdik sözleşmesi olup olmadığına bakılmaksızın üst iade limiti 65 bin TL dir. Süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunan SDT Şti. lerin 61 Seri No.lu Genel Tebliğ kapsamındaki (Bavul ticareti) iade taleplerinde iade edilecek tutar ortak bazında 65 bin TL yi (1.1.2007 den itibaren) aşmamak kaydıyla iade talep edilen dönemde ortaklardan alınarak ihraç edilen mal bedellerine ilişkin KDV toplamı dikkate alınarak hesaplanacaktır.

KDV Kanununda iadeyi gerektiren istisna ve işlemlerden kaynaklanan iade sistemi 1- Nakden iade 2- Mahsuben iade olmak üzere iki şekilde gerçekleşmektedir.

İadeye konu her istisna ve işlem için nakden iade veya mahsuben iade de eklenecek belgeler ve izlenecek yöntem çeşitli genel tebliğ, iç genelge, sirkülerde tespit edilmiştir.

KDV iade sistemi içinde nakit iadede eklenecek belge ve izlenecek yolun mahsuben iadeye nazaran daha uzun ve mükellefler açısından daha maliyetli olması (Teminat, inceleme raporu, YMM tasdik raporu teyit zorunluluğu gibi) mahsuben iade sistemini özendirmekte, özellikle 87 seri No.lu KDV Genel Tebliği ile 84 seri No.lu KDV Genel Tebliğinin özel esaslar başlıklı II. bölümünün ilk fıkrasına eklenen “Şu kadar ki, bu kapsama giren iade hakkı sahibi mükelleflerin kendilerine ait vergi ve SSK pirim borçları için yapacakları (18/06/2003 den sonraki mahsup talepleri için uygulanacak) mahsup talepleri genel esaslara göre yerine getirilir…” düzenlemesinden sonra mahsuben iade daha da cazip hale gelmiş, vergi dairelerinde çözümsüz olarak bekleyen birçok iade mahsup yoluyla çözümlenerek idare açısından da büyük bir iş yükünü ortadan kaldırmıştı.

Ancak 107 seri nolu KDV Genel Tebliğ ile mahsuplar açık bir şekilde daraltılmıştır. 107 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinden önce iade alacağı olan mükelleflerin bu alacakların mal ve hizmet satın aldıkları mükelleflerin vergi, gümrük vergisi ve SSK primlerine mahsup imkanı varken bu durum 107 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile kaldırılmıştır.

İhracat istisnası ve ihraç kayıtlı teslimlerden doğan iadelerin nakden veya mahsuben iadesinin genel ve özel esaslar çerçevesinde nasıl gerçekleştirileceği 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde geniş olarak açıklanarak izlenecek yol ve eklenecek belgeler tek tek sayılmıştır.

84 ve 107 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile 6183 sayılı A.A.T.U.H.K. nun 23 üncü maddesi çerçevesinde mahsuben iade ve mahsup önceliği, mahsup sıralamasını incelediğimizde KDV de mahsuben iadede elit bir sıralamanın karşımıza çıktığını görmekteyiz.

Bu sıralama 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin l inci bölümünün 1.1.1. alt başlığında yer bulmuş olmakla beraber A.A.T.U.H.K.’nun 23 üncü maddesi ile birlikte değerlendirildiğinde mahsup sıralaması ve önceliğinin aşağıdaki şekilde karşımıza çıkmaktadır.

(1/a) Mükellefin kendisine ait vergi borcuna

(1/b) Mükellefin kendisine ait ithalat sırasında uygulanan vergilere (gümrük vergilerine)

(1/c) Mükellefin kendisine ait SSK pirim borcuna

(2/a) Adi, Kolektif ve Komandit Şirketlerde ortakların ortaklık payı ile sınırlı olmak üzere ortakların vergi borcuna (Komandit şirketlerde sadece komandite ortağın)

(2/b) Adi, Kolektif ve Komandit Şirketlerde ortakların ortaklık payı ile sınırlı olmak üzere ortaklarına ithalat sırasında uygulanan vergilere (gümrük vergilerine) (komandit şirketlerde sadece komandite ortağın)

(2/c) Adi, Kolektif ve Komandit Şirketlerde ortakların ortaklık payı ile sınırlı olmak üzere ortakların SSK pirim borçlarına (Komandit şirketlerde sadece komandite ortağın)

(3) Temliklere

(4) Hacizlere

(5) Mükellefin ileride doğacak kendi vergi borçlarına

Bu sıralama bize mahsup talebi yerine getirilirken veya mahsup talep edilirken; aşağıdaki belirlemelere dikkat edilmesi gerektiğini göstermektedir.

* Mahsup talebi, her iade için belirlenen belgeler tamamlanmadıkça hüküm ifade etmez. Mahsup talebinin yerine getirilmesinde gümrük beyannamelerinin teyidi beklenmez. Ancak teyidin olumlu gelmemesi halinde mahsup tarihi itibarıyla gerekli tarhiyat işlemi yapılacağı unutulmamalıdır.

* Mahsup taleplerinin yukarıdaki sıralamaya uygun talep edilmesi ve mahsubun bu sıralama esas alınarak yapılmalıdır. Bir üst sıradaki borç varken bir sonrakine veya daha alt sırada olan başka bir borca mahsup talep edilmesi mümkün olmadığı gibi mahsubun yapılması da mümkün değildir.

* Mükellefin bir dönemdeki mevcut iade alacağı mahsup yoluyla giderilirken o dönemdeki iade alacağı sıfırlanmadan takip eden dönemlerden mahsup talep edilemez. Öncelikle alacaklı olunan ilgili dönemden mahsup veya iadenin yapılması, ilgili dönem alacağının sıfırlanması ya da bakiye alacağının sonraki dönemlerde muaccel hale gelecek borçlar için mahsup talep edilmesi gerekir. (84 seri No.lu KDV Gn.Tb. 1.1.2) Örnek verecek olursak mükellefin haziran döneminden iade alacağı sıfırlanmadan aynı borç için veya başka bir borç için temmuz veya ağustos döneminden mahsup talep edilemez. Aksi halde dönemsellik ilkesi ihlal edilmiş olur. Bu durumda mükellefin nakit iade için belirlenen limitlerden kaçınması söz konusu olacağından Mahsup yapılmış olsa dahi Haziran döneminden kalan bakiye alacak için miktarı ne olursa olsun teminat alınmadan ya da inceleme yapılmadan daha sonraki bir tarihte nakit iade yapılmaması gerekir.

* Mükellefin kendisinin vergi borçlarına mahsuptan; iade alacağı olan İşletme; Şahıs işletmesi ise şahsının, adi ortaklık veya Kolektif şirketse adi ortaklığın veya kolektif şirketin; komandit, limitet veya anonim şirket ise şirket tüzel kişiliğinin vergi borcunun anlaşılması gerekmektedir. Yani limitet veya anonim şirketlerin KDV iade alacağının bu şirketin ortaklarının şahsi vergi borçlarına mahsup imkanı olmadığı gibi komandit şirketlerin komanditer ortaklarının da şahsi vergi borçlarına mahsup imkanı yoktur.

* Adi, kolektif ve komandit şirketlerin iade alacakları bu şirketlerin ortaklarının ortaklık payları ile sınırlı olmak üzere ortakların vergi, gümrük vergisi ve SSK pirim borçlarına mahsubu mümkündür. Komandit şirketlerde sadece komandite ortağın mahsup hakkı olup komanditer ortağa mahsup imkanı bulunmamaktadır.

* Bir ve ikinci gurupdaki Vergi borçlarının muaccel halde olması gerekmektedir.

* 3 ve 4 üncü sıra (Temlik ve hacizler) için Vergi idaresince nakit iade esaslarının ve usullerinin uygulanması (84 Seri Nolu Genel. Tebliği-1/1.1.4),Temlik için mükellefin yazılı talebinin olması gerekmektedir. Ayrıca temlik ve hacizlerde vadesi gelmemiş borcunun da bulunmaması gereklidir.

* 87 seri nolu KDV genel tebliği ile 84 seri nolu KDV Genel Tebliğinin II Özel Esaslar başlıklı bölümünün ilk fıkrasına eklenen “Şu kadarki bu kapsama giren iade hakkı sahibi mükelleflerin kendilerine ait vergi ve SSK pirim borçlarına mahsup talebi genel esaslara göre yerine getirilir” hükmündeki vergi borçları ibaresinin mükellefin kendisine ait ithalde alınan vergilerin de dahil olduğu Maliye Bakanlığının 29/07/2008 tarih ve 75073 sayılı özelgesinden anlaşılmaktadır.

* İdari para cezaları, adli para cezaları, gibi vergi dışında kalan resim, harç şerefiye vb. kamu alacaklarına mahsup imkânı yoktur.

* ihracat, ihraç kayıtlı satışlar ve 29 uncu madde gereğince indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iade alacağının yukarıda sayılan 1 ve 2 grupdaki borçlara mahsuptan sonra kalan alacak olması halinde harçlar kanunun l sayılı tarifesinde yer alan yargı harçlarına da mahsubu mümkündür.

* Öte yandan 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği uyarınca yapılacak mahsup taleplerinde ise sadece yapım işlerine ait olarak uygulanan tevkifatlar bu mahsup sıralamasında geçerlidir.

* KDV iadelerinde mahsup imkânı getirilen iade türlerinden sadece 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği hükümleri gereğince yapılacak tevkifatlarda 1000.-TL.’ye kadar, ayrıca fason iş bedellerine ait tevkifat uygulamasında da sadece vergi inceleme raporu sonucuna göre KDV alacağının mahsuben ve/veya nakden iadesi mümkündür. Diğer iadelerde ise mahsuplarda belirlenen üst sınır mevcut değildir.

İndirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan KDV’nin yıl içinde mahsuben iadesinde (aylık iadede) mahsup işlemi 11.07.2006 tarihinden itibaren sadece Mükellefin kendisine ait ithalde alınanlarda dâhil vergi borçlarına ve SSK prim borçlarına mahsup edilebilecek, 01.10.2006 tarihinden itibaren de hem aylık hem yıllı mahsupta mükelleflerin kendi elektrik ve doğalgaz borçlarına da yapılabilmektedir. (99 Seri No.lu KDV Genel Tebliği) Faaliyetleri indirimli KDV oranına tabi işlemlerden oluşan kollektif şirketler ile adi ortaklıklar (şirketler) adına ortaya çıkan KDV iade alacakları, Bu borçlarının yanı sıra, 28/07/2007 tarihten sonra yapılacak iade talepleri için geçerli olmak üzere, söz konusu şirket ortaklarının yalnızca vergi (ithalde alınanlar dahil) ve SSK prim borçlarına da mahsup edilebilecektir. Ancak mahsup talep dilekçesine iade belgelerinin yanısıra, diğer ortakların mahsup yapılmasına izin verdiğini gösteren noter tarafından onaylanmış belge de eklenecektir.(106 sayılı KDV genel tebliği)

Öte yandan Kurumlar Vergisi Kanununa göre vergi dairesine iş ortaklığı olarak mükellefiyet tesis ettiren işletmelerin, diğer kurumlar vergisi mükelleflerinde olduğu gibi, ortaklarının vergi ve SSK prim borçlarına bu uygulama kapsamında mahsup yapılması mümkün bulunmamaktadır.

Ancak mahsuben iade miktarının 4000.-TL aşması halinde aşan kısmın mahsup işlemi inceleme raporu, YMM tasdik raporu veya teminat mektubu karşılığında yerine getirilebilecektir.

* İndirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan yıllık iade ve mahsup talebinde ise; mükelleflerin kendisinin ve ortaklarının, mal ve hizmet satın aldığı mükelleflerin ithalde alınanlarda dahil vergi ve SSK borçlarına da mahsup imkânı vardır. Ancak 99 Seri No.lu KDV Genel Tebliği gereği kendisinin ve ortaklarının, mal ve hizmet satın aldığı mükelleflerin vergi ve SSK borcuna mahsup işlemi, yıllıkta nakit iade söz konusu olduğu için, nakit iade prosedürü çerçevesinde temlik hükümleri esaslarına göre yapılabilir başka bir deyişle mahsup tarihi, vergi dairesi müdürünün düzeltme fişini imzaladığı yani onaylandığı tarih olacaktır bu hususa dikkat edilmelidir. Mahsuben iade miktarının 4000.-TL aşması halinde aşan kısmın mahsup işlemi inceleme raporu, YMM tasdik raporu veya teminat mektubu karşılığında yerine getirilebilecektir.

* Temlik hükümlerine göre, özel kanunlarda bir belirleme yapılmamışsa Borçlar Kanunun 162 – 172 maddeleri gereği; alacaklının alacağını borçlu olduğu üçüncü kişiye temlik ettiğini yazılı olarak bildirmesi halinde mahsup işlemi nakit iade prosedürüne tabi tutulur. Nakit iade için istenilen şartlar mevcutsa mahsup talebi dilekçe tarihi itibariyle, değilse şartların tamamlandığı tarih itibariyle hüküm ifade eder.

* İndirimli orana tabi işlemler nedeniyle yıl içinde nakit iade yapılamadığından bu alacaklara temlik ve haciz uygulanamaz.

* KDV iadesi için mahsup dilekçesi dışında gerekli diğer belgelerin ibraz edilmiş olması halinde, aksine talepte bulunuluncaya kadar, mükellefin kendi vergi borçları için mahsup talebinde bulunduğu kabul edilir. İadeye hak kazanılan tutarla sınırlı olmak üzere, mükellefin belgeleri ibraz ettiği tarih itibariyle vadesi geçmiş vergi borçlarına bu tarihten sonra gecikme zammı uygulanmaz, bu tarihten sonra muaccel olacak vergi borçları için ise gecikme zammı hesaplanmaz. (84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği)

* Mükellefçe fazla ve yersiz KDV yüklenimi hesap edilerek vergi borçlarına mahsubunun yapıldığının tespit edilmesi ve pişmanlık talepli olarak dönem beyanı için gerekli düzeltme beyannamesi verilmesi halinde, fazla ve yersiz yaptırılan mahsup VUK’ nun 37l inci maddesi hükmü gereğince pişmanlık cezalı geri ödenir. Fazla ve yersiz mahsup yapıldığı vergi dairesince tespit edilmediği veya YMM raporu ya da herhangi bir şekilde vergi dairesinin bilgisine girmediği sürece pişmanlık talebi geçerlidir ve vergi zıyaı cezası kesilemez. Pişmanlık ihlal edilirse vergi zıyaı cezası bir kat değil kendiliğinden verilen beyannamelerde olduğu gibi %50 uygulanır.

* 61 Seri Nolu KDV Genel Tebliği uyarınca Türkiye’de ikamet etmeyenlere döviz karşılığı özel fatura ile satış yapanlara ihraç kaydıyla teslimde bulunanların iade talepleri mahsup yoluyla yapılır, bu mükelleflere nakit KDV iadesi yapılmaz.(107 Seri No.lu KDV Genel Tebliği)

* Vergi idaresince mahsup talepleri ile mükelleften bilgi istenmesi halinde bilgi isteme ve verme süreleri mali tatile denk gelse de mali tatil hükümleri uygulanmaz.

Özel haller dışında bu dönemler için ayrıca vergi incelemesi yapılmasına gerek yoktur. Burada 12 aylık dönem birbirini takip eden 12 ay değil iade ve mahsup yapılan 12 ayrı dönemdir. Bu 12 aylık dönem hesap edilirken 12 aylık dönemde herhangi bir dönem için YMM veya vergi inceleme elemanı tarafından olumlu rapor yapılmışsa hesaplama raporu takip eden dönemden itibaren başlayacaktır.

*Öte yandan SGK primlerine mahsupta 5510 sayılı yasanın 88 inci maddesi

vergi idaresini süre yönünden bağlayan bir hüküm içermektedir. Söz konusu hüküm gereğince vergi idaresi mükellefin SGK borçlarına mahsubu genel hükümler gereğince ve pirim ödeme süresi içinde yetiştirmesi gerekmektedir. Söz konusu madde hükmü aynen şöyledir.

“Prim borçları katma değer vergisi iade alacağından mahsubu suretiyle de ödenebilir. Bu takdirde katma değer vergisi iade hakkı sahibi kendisinin, mal veya hizmet satın aldığı veya iştirak veya ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu işverenlerin prim borçları için de mahsup talep edebilir. Bu işverenlerin mahsup talebinde bulundukları ayda muaccel olan prim borçlarının birinci fıkrada belirtilen ödeme sürelerini izleyen onbeş gün içinde mahsup suretiyle ödenmesi halinde, yasal süresi içinde ödendiği kabul edilir. Ancak prim borçlarının katma değer vergisi iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi talebinde bulunulduğu halde, süresinde mahsup edilemeyen veya eksik mahsup edilen prim borçları için birinci fıkrada belirtilen ödeme sürelerini izleyen günden başlanarak gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanır. Kurum, Maliye Bakanlığının uygun görüşü ile bu uygulamadan faydalanacak işverenleri; iştigal konusu, işletme türü ve işletme büyüklüğü itibarıyla belirlemeye ve lehine mahsup talebinde bulunulan işverenlerin prim borcu ödeme süresini otuz günü aşmamak üzere uzatmaya yetkilidir.

Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci, 102 inci ve 106 ıncı maddeleri hariç, diğer maddeleri uygulanır. Kurum, 6183 sayılı Kanunun uygulanmasında Maliye Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşları ve mercilere verilen yetkileri kullanır.

Kurum, 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen alacakları hariç olmak üzere her türlü alacağın teminatını teşkil etmek üzere Yeni Türk Lirası ve/veya yabancı para birimi üzerinden ticari işletme, taşınır ve/veya taşınmaz rehni dahil olmak üzere her türlü teminat almaya yetkilidir.

Kurumun 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen prim ve diğer alacakları amme alacağı niteliğinde olup, imtiyazlı alacaktır. Kurumun taraf olduğu her türlü dava ve icra takiplerinin kısmen veya tamamen aleyhe neticelenmesi halinde 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununda yazılı tazminat ve cezalar Kurum hakkında uygulanmaz.

Kurumun prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulamasından doğacak uyuşmazlıkların çözümlenmesinde Kurumun alacaklı biriminin bulunduğu yer iş mahkemesi yetkilidir. Yetkili iş mahkemesine başvurulması alacakların takip ve tahsilini durdurmaz.

Kurumun sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu Kanunda belirtilen sürelerde ödenmez ise kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işverenlerin şirket yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.

Kurum, kamu idarelerinde işyerinin özelliği nedeniyle primlerin farklı zamanlarda ödeme süresini belirlemeye yetkilidir. Prim alacaklarının tahsili için muacceliyet tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde icra yoluna başvurmayan Kurum yetkili personeli hakkında genel hükümlere göre kovuşturma yapılır.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. “

air jordan pas cher