Sirkü 1849 – 2023 yılında elde edilen Menkul Sermaye iratlarının vergilendirilmesi

Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.

Kaynağına bakılmaksızın nelerin MSİ sayılacağı GVK nun 75 inci maddesinde sıralanmıştır.

Gerçek kişilerce 2023 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarının bir kısmı beyan edilecek gelir toplamının 150.000 TL’yi (2024 takvim yılı için 230.000 TL) aşması halinde, bir kısmı ise vergi kesintisine ve istisnaya tabi olmadıkları için 8.400 TL’yi (2024 takvim yılı için 13.000 TL) aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilecektir.

Menkul sermaye iratlarının yıllık beyanname ile beyan edilip edilmeyeceğine ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.

Tutarı Ne Olursa Olsun Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye İratları

Aşağıda sayılan menkul sermaye iratları tutarı ne olursa olsun beyan edilmez ve diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye de dahil edilmez;

1. Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 inci maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulmuş olan (Ticari kazançla ilişkisi olmaması şartıyla);

• Mevduat faizleri,

• Katılım Bankalarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları,

• Repo gelirleri,

• Menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarından elde edilen gelirler.

2. 10/7/2001 tarihinden önce kurulmuş olanlar hariç olmak üzere tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından ayrılmalar nedeniyle yapılan ödemelerin ve bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları.

3. Kurumlar vergisi mükelleflerince 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar payları.

4. Kurumların karlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kar payları.

Vergi kesintisi ve İstisna uygulanmayan MSİ için 2023 beyan sınırı olan 8.400 TL’lik Tutarı Aşması Halinde Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları

Türkiye’de vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan aşağıda belirtilen menkul sermaye iratları 8.400 TL’lik tutarı aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edileceklerdir;

1. Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri,

2. Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller (1/1/2006 tarihinden önce ihraç/iktisap edilenler),

3. İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar,

4. Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri,

5-Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları (Yurt dışından elde edilen ve GVK 22/4 Md’ye göre istisna kapsamında olan kar payları hariç),

6. Her türlü alacak faizleri.

Burada bahsedilen 8.400 TL’lik tutar bir istisna olmayıp, gelirin beyan edilip edilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınacak bir haddir. Buna göre, menkul sermaye iradı olarak elde edilen gelir 8.400 TL’yi aşıyorsa elde edilen gelirin tamamı beyan edilecektir.

Vergi kesintisi uygulanan MSİ için 2023 yılı beyan sınırı olan 150.000 TL’lik Tutarı Aşması Halinde Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları

Elde edilen gelirin 150.000 TL’yi aşması halinde aşağıdaki gelirlerin tamamı yıllık beyanname ile beyan edilecektir;

1. 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan her çeşit tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden elde edilen gelirler (Eurobondlar için ihraç tarihinin önemi bulunmamaktadır.),

2. Tam mükellef kurumlar tarafından yurt dışında ihraç edilen tahviller ile tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurt dışında ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler,

3. Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payları. (Hertürlü hisse senetlerinin kar payları, iştirak hisselerinden doğan kazançlar, kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar kar paylarının bürüt tutarının yarısı istisna olup kalan tutarı)

Menkul sermaye iratları toplamının 150.000 TL’yi aşıp aşmadığının tespitinde, indirim oranı ve istisna uygulanabilecek menkul sermaye iratlarının, indirim oranı ve istisna uygulandıktan sonra kalan kısımlarının dikkate alınması gerekmektedir.

İndirim oranı uygulanarak beyan edilecek MSİ

Gelir Vergisi Kanununda bazı menkul sermaye iratlarının enflasyondan arındırıldıktan sonra kalan tutarlarının vergilendirilmesi öngörülmüştür.

Enflasyondan arındırmaya ilişkin indirim oranı 2023 yılı için % 352,38 olarak belirlenmiştir.

İndirim oranının birden büyük çıkması dolayısıyla, 2023 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından, 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan ve Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetler ve varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler beyan edilmeyecektir.

Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının elde ettikleri MSİ

Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan fazla bir süre yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar bakımından dar mükellefiyet esasında vergilendirilmektedir. Dar mükellefiyet esasında vergilendirilecek söz konusu vatandaşlarımızın, Türkiye’de elde ettiği gelirin tamamının kesinti suretiyle vergilendirilmiş menkul sermaye iratlarından ibaret olması halinde bu gelir için beyanname verilmeyecektir.

Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları dahil dar mükellefiyete tabi olanlar, Türkiye’de elde ettikleri vergi kesintisine tabi tutulmamış menkul sermaye iratlarının tamamını, elde etme tarihinden itibaren 15 gün içinde münferit beyanname ile bildirecek ve vergisini de aynı süre içerisinde ödeyeceklerdir.

Gelir Vergisi Kanununun 3 üncü maddesine göre, resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye’de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları tam mükellef sayılarak tam mükellefiyet esaslarına göre vergilendirilirler.

MENKUL SERMAYE İRATLARININ BEYAN DURUMUNA İLİŞKİN ÖZET TABLO
MENKUL SERMAYE İRADININ TÜRÜ	BEYAN DURUMU	ÖZELLİKLERİ
Mevduat faizleri	Beyan Dışı	Vergi kesintisine tabi tutulmuştur. Tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyeceklerdir.
Katılım Bankalarınca Ödenen Kar Payları	Beyan Dışı
Repo Gelirleri	Beyan Dışı
1/1/2006 tarihinden itibaren yurt içinde ihraç edilen Devlet tahvili ve Hazine bonolarının faiz gelirleri (Yurt içinde ihraç edilen kira sertifikaları dahil)	Beyan Dışı
1/1/2006 tarihinden itibaren yurt içinde ihraç edilen özel sektör tahvillerinin faiz gelirleri (Yurt içinde ihraç edilen kira sertifikaları dahil)	Beyan Dışı
10/7/2001 tarihinden önce kurulanlar hariç olmak üzere tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları	Beyan Dışı	Tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyeceklerdir.
Bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları	Beyan Dışı
Kurumların karlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kar payları	Beyan Dışı
Kurumlar vergisi mükelleflerince 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar payları	Beyan Dışı	İstisna
1/1/2006 tarihinden önce ihraç/iktisap edilen hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller	8.400 TL’yi aşması halinde tamamı beyan edilecektir.	Vergi kesintisi ve istisna uygulanmayan gelirlere ilişkin 8.400 TL’lik beyan haddinin aşılması halinde beyan edileceklerdir.
İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar	8.400 TL’yi aşması halinde tamamı beyan edilecektir.	Vergi kesintisi ve istisna uygulanmayan gelirlere ilişkin 8.400 TL’lik beyan haddinin aşılması halinde beyan edileceklerdir.
Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri
Kıyı bankacılığından (o˜-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri
Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları (Yurt dışından elde edilen ve GVK 22. Md’ye göre istisna kapsamında olan kar payları hariç),
Her türlü alacak faizleri
Yurt dışından elde edilen kar payları	GVK 22/4 Md.’de yer alan istisna şartlarının sağlanması halinde elde edilen kar payının brüt tutarının yarısı gelir vergisinden istisna olup istisna düşüldükten sonra kalan tutar beyan edilecektir. GVK 22/4 Md.’de yer alan şartların sağlanmaması nedeniyle istisnadan yararlanılmaması durumunda 8.400 TL’yi aşması halinde tamamı beyan edilecektir.
1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilen her türlü tahvil ve Hazine bonosu faiz gelirleri (TL cinsinden)	İndirim oranının birden büyük olması dolayısıyla beyan edilmeyecektir.	Vergi kesintisi uygulanan gelirlere ilişkin 150.000 TL’lik tutarı aşması halinde beyan edilecektir.
1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilen her türlü tahvil ve Hazine bonosu faiz gelirleri (dövize, altına veya başka bir değere endeksli)	İndirim oranı uygulanmayacak olup toplam tutarı 150.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır.
Eurobondlardan elde edilen faiz gelirleri	İndirim oranı uygulanmayacak olup toplam tutarı 150.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır
Tam mükellef kurumlar tarafından yurt dışında ihraç edilen tahviller ve tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurt dışında ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelirle	Toplam tutarı 150.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır
1999-2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerinde elde edilen, kurumlar vergisinden istisna kazançlar ile yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların dağıtımı halinde gerçek kişilerce elde edilen kar payları	Elde edilen kar payının net tutarına bu tutarın 1/9’u eklenerek bulunacak tutarın yarısı gelir vergisinden istisna olup kalan tutar 150.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır.
Her türlü hisse senetlerinin kar payları	Elde edilen kar payının brüt tutarının yarısı gelir vergisinden istisna olup kalan tutar 150.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır.
İştirak hisselerinden doğan kazançlar
Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları

———————-

Hatırlatma:

Sirkülerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşıdığından içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.

Bu sirkümüzde yer verilen bilgiler yazının tarihi itibarıyla geçerli olup, yazı tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.

Bu nedenle konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur.