Sirkü 1914 – Ticari ve Mesleki Kazançlarda Günlük Hasılat Tespiti ve Gelir Vergisi Matrahının Belirlenmesi
Gelir İdaresi Başkanlığınca 27 Eylül 2024 tarih ve 32675 sayılı resmi gazetede yayımlanan 326 sıra nolu Gelir Vergisi genel tebliği ile,
Ticari veya mesleki faaliyetlerde bulunan gerçek kişi mükellefler ile kurumlar vergisi mükelleflerinin 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 127 nci maddesi uyarınca tespit edilecek günlük hasılatlardan yola çıkarak hesaplanacak olması gereken hasılat tutarları ile bahse konu mükelleflerin ilgili düzenleme kapsamında izaha davet edilmelerine ilişkin açıklamalar yapıldı.
Söz konusu tebliğ aşağıda ana hatlarıyla özetlendi.
Ticari ve mesleki kazançlarda günlük hasılat tespiti ve gelir vergisi matrahının belirlenmesi hükümleri 1/1/2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Günlük hasılat tutarlarının tespitinden hareketle ortalama günlük ve aylık hasılat ile yıllık hasılat tutarlarının tespiti
(1) Ticari veya mesleki faaliyeti nedeniyle mükellefiyeti bulunanların günlük hasılat tutarları, bir ayda üçten, bir takvim yılında ise on ikiden az olmamak kaydıyla yapılacak yoklamalar ile tespit edilebilecektir.
(2) Günlük hasılat tutarlarının tespiti için ilgili ayda; yoklama yapılan günlerde belirlenen günlük hasılat tutarlarının toplamı, yoklama yapılan gün sayısına bölünerek “günlük ortalama hasılat” tutarı belirlenecek ve günlük ortalama hasılat tutarları, tespit yapılan ayda çalışılan gün sayısıyla çarpılmak suretiyle yoklama yapılan ayın hasılat tutarı tespit edilecektir.
(3) Yoklama yapılan aylara ilişkin aylık hasılat tutarlarının toplamı tespit yapılan ay sayısına bölünmek suretiyle “aylık ortalama hasılat” tutarı tespit edilecek ve aylık ortalama hasılat tutarı, ilgili yılda faaliyette bulunulan ay sayısıyla çarpılmak suretiyle mükelleflerin ilgili takvim yılı hasılat tutarları tespit olunacaktır.
(4) Üçüncü fıkra uyarınca tespit edilecek ilgili takvim yılı hasılatları;
– Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin aynı takvim yılına ilişkin gelir tablosunda yer alan brüt satış tutarlarıyla,
– İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin aynı takvim yılına ilişkin işletme hesap özetinde yer alan dönem içinde elde edilen hasılat tutarlarıyla,
– Serbest meslek kazanç defteri tutan mükelleflerin aynı takvim yılına ilişkin serbest meslek kazanç bildiriminde yer alan gayrisafi hasılat tutarlarıyla,
kıyaslanacaktır.
(5) Kıyaslama sonucunda, tespit olunan hasılat tutarlarıyla beyan edilen hasılat tutarları arasındaki farkın %20’den fazla olması durumunda mükellefler 213 sayılı Kanun kapsamında izaha davet edilecek, izahın değerlendirilmesi mezkûr Kanun hükümlerine göre yapılacaktır.
(6) Bu madde kapsamında nezdinde yoklama yapılacak olan mükellefler; risk analizi sonuçları, sistem kayıtları, beyan edilen gelir ile yapılan harcamalar arasında uyumsuzluk bulunması gibi kriterler dikkate alınarak belirlenebilecektir.
(7) Günlük hasılat tutarının tespitinden hareketle yıllık hasılat tutarının belirlenmesinde gerçek duruma yakın sonuçların elde edilebilmesi için nezdinde yoklama yapılacak mükelleflerin; faaliyetinin niteliği, sezonluk çalışıp çalışmadığı, fiilen faaliyette bulundukları gün ve ay sayıları, hafta sonu ve hafta içi çalışmaları, tatil günleri gibi hususlar göz önünde bulundurulacaktır.
Örnek 1: Restoran işletmeciliği ile iştigal eden ticari kazanç mükellefi (A), 2025 takvim yılında on iki ay boyunca haftanın yedi günü faaliyette bulunmuş ve ilgili yıla ilişkin brüt satış tutarını 5.000.000 TL olarak bildirmiştir. Günlük hasılat tutarlarının tespiti için mükellef nezdinde yapılan yoklamalardan elde edilen sonuçlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
| Yoklama Sayısı | Nisan | Haziran | Eylül |
| 1 | 50.000 TL | 30.000 TL | 50.000 TL |
| 2 | 40.000 TL | 45.000 TL | 40.000 TL |
| 3 | 60.000 TL | 35.000 TL | 45.000 TL |
| 4 | 30.000 TL | 50.000 TL | 35.000 TL |
| A-Ortalama Günlük Hasılat Nisan ayı için: [(50.000+40.000+60.000+30.000)/4] Haziran ayı için: [(30.000+45.000+35.000+50.000)/4] Eylül ayı için: [(50.000+40.000+45.000+35.000)/4] | 45.000 TL | 40.000 TL | 42.500 TL |
| B-Aylık Hasılat (Ax30) | 1.350.000 TL | 1.200.000 TL | 1.275.000 TL |
| C- Ortalama Aylık Hasılat [(1.350.000+1.200.000+1.275.000)/3] | 1.275.000 TL | ||
| D- Yıllık Hasılat Tutarı (Cx12) | 15.300.000 TL | ||
Günlük hasılat tutarlarının tespitinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarı ile beyan edilen brüt satış tutarı arasındaki fark [(15.300.000-5.000.000)/5.000.000]x100=%206 olarak tespit edilmiş olup bu oran %20’den fazla olduğundan mükellef izaha davet edilecektir.
Örnek 2: Kuyumculukla iştigal eden ticari kazanç mükellefi (B), 2025 takvim yılında on iki ay boyunca haftanın yedi günü faaliyette bulunmuş ve ilgili yıla ilişkin brüt satış tutarını 25.000.000 TL olarak bildirmiştir. Günlük hasılat tutarlarının tespiti için mükellef nezdinde yapılan yoklamalardan elde edilen sonuçlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
| Yoklama Sayısı | Nisan | Haziran | Eylül |
| 1 | 100.000 TL | 130.000 TL | 110.000 TL |
| 2 | 90.000 TL | 100.000 TL | 90.000 TL |
| 3 | 120.000 TL | 90.000 TL | 100.000 TL |
| 4 | 110.000 TL | 140.000 TL | 130.000 TL |
| A-Ortalama Günlük Hasılat Nisan ayı için: [(100.000+90.000+120.000+110.000)/4] Haziran ayı için: [(130.000+100.000+90.000+140.000)/4] Eylül ayı için: [(110.000+90.000+100.000+130.000)/4] | 105.000 TL | 115.000 TL | 107.500 TL |
| B-Aylık Hasılat (Ax30) | 3.150.000 TL | 3.450.000 TL | 3.225.000 TL |
| C- Ortalama Aylık Hasılat [(3.150.000+3.450.000+3.225.000)/3] | 3.275.000 TL | ||
| D- Yıllık Hasılat Tutarı (Cx12) | 39.300.000 TL | ||
Günlük hasılat tutarlarının tespitinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarı ile beyan edilen brüt satış tutarı arasındaki fark [(39.300.000-25.000.000)/25.000.000]x100=%57,2 olarak tespit edilmiş olup bu oran %20’den fazla olduğundan mükellef izaha davet edilecektir.
Örnek 3: Güzellik salonu işletmeciliği faaliyetiyle iştigal eden ticari kazanç mükellefi (C), 2025 takvim yılında on iki ay boyunca haftanın altı günü faaliyette bulunmuş ve ilgili yıla ilişkin dönem içinde elde edilen hasılat tutarını 1.000.000 TL olarak bildirmiştir. Günlük hasılat tutarlarının tespiti için mükellef nezdinde yapılan yoklamalardan elde edilen sonuçlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
| Yoklama Sayısı | Mayıs | Temmuz | Ekim |
| 1 | 3.000 TL | 10.000 TL | 5.000 TL |
| 2 | 5.000 TL | 6.000 TL | 2.000 TL |
| 3 | 4.000 TL | 8.000 TL | 1.000 TL |
| 4 | 6.000 TL | 12.000 TL | 2.000 TL |
| 5 | 2.000 TL | 15.000 TL | 2.000 TL |
| A-Ortalama Günlük Hasılat Mayıs ayı için: [(3.000+5.000+4.000+6.000+2.000)/5] Temmuz ayı için: [(10.000+6.000+8.000+12.000+15.000)/5] Ekim ayı için: [(5.000+2.000+1.000+2.000+2.000)/5] | 4.000 TL | 10.200 TL | 2.400 TL |
| B-Aylık Hasılat [Ax(31-4)] | 108.000 TL | 275.400 TL | 64.800 TL |
| C- Ortalama Aylık Hasılat [(108.000+275.400+64.800)/3] | 149.400 TL | ||
| D- Yıllık Hasılat Tutarı (Cx12) | 1.792.800 TL | ||
Güzellik salonu işletmeciliği faaliyetiyle iştigal eden mükellef (C)’nin günlük hasılat tutarının tespitinden hareketle yıllık hasılat tutarının belirlenmesinde fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınmak suretiyle hesaplama yapıldığından, bir ay içinde çalışılan gün sayısı yirmi yedi olarak belirlenmiştir.
Günlük hasılat tutarlarının tespitinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarı ile beyan edilen dönem içinde elde edilen hasılat tutarı arasındaki fark [(1.792.800-1.000.000)/1.000.000]x100=%79,28 olarak tespit edilmiş olup bu oran %20’den fazla olduğundan mükellef izaha davet edilecektir.
Örnek 4: Plastik, rekonstrüktif ve estetik cerrahi alanında faaliyet gösteren serbest meslek erbabı hekim (D), 2025 takvim yılında on iki ay boyunca faal görünmekle birlikte ilgili takvim yılında faaliyet alanıyla ilgili sertifika almak üzere dört ay süreyle yurt dışında eğitim seminerine katılmış, ilgili yıla ilişkin serbest meslek kazanç bildiriminde yer alan gayrisafi hasılat tutarını 30.000.000 TL olarak bildirmiştir. Günlük hasılat tutarlarının tespiti için mükellef nezdinde yapılan yoklamalardan elde edilen sonuçlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
| Yoklama Sayısı | Mayıs | Temmuz | Ekim | Aralık |
| 1 | 100.000 TL | 120.000 TL | 110.000 TL | 200.000 TL |
| 2 | 210.000 TL | 130.000 TL | 160.000 TL | 280.000 TL |
| 3 | 110.000 TL | 140.000 TL | 120.000 TL | 300.000 TL |
| 4 | – | 200.000 TL | 250.000 TL | – |
| A-Ortalama Günlük Hasılat Mayıs ayı için: [(100.000+210.000+110.000)/3] Temmuz ayı için: [(120.000+130.000+140.000+200.000)/4] Ekim ayı için: [(110.000+160.000+120.000+250.000)/4] Aralık ayı için: [(200.000+280.000+300.000)/3] | 140.000 TL | 147.500 TL | 160.000 TL | 260.000 TL |
| B-Aylık Hasılat (Ax31) | 4.340.000 TL | 4.572.500 TL | 4.960.000 TL | 8.060.000TL |
| C- Ortalama Aylık Hasılat [(4.340.000+4.572.500+4.960.000+ 8.060.000)/4] | 5.483.125 TL | |||
| D- Yıllık Hasılat Tutarı [C x (12-4)] | 43.865.000 TL | |||
Hekimlik faaliyetiyle iştigal eden mükellef (D), on iki ay boyunca faal görünmekle birlikte yapılan tespitler sonucu ilgili yılda dört ay boyunca yurt dışında bulunduğundan günlük hasılat tutarının tespitinden hareketle yıllık hasılat tutarının belirlenmesinde fiilen faaliyette bulunulan ay sayısı sekiz olarak dikkate alınmıştır.
Günlük hasılat tutarlarının tespitinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarı ile beyan edilen gayrisafi hasılat tutarı arasındaki fark [(43.865.000-30.000.000)/30.000.000]x100=%46,22 olarak tespit edilmiş olup bu oran %20’den fazla olduğundan mükellef izaha davet edilecektir.
Örnek 5: Kuaförlükle iştigal eden ticari kazanç mükellefi (E), pazar günleri hariç haftanın altı günü hizmet vermekte olup 2026 yılına ilişkin hasılat tutarını 1.000.000 TL olarak bildirmiştir. Günlük hasılat tutarlarının tespiti için mükellef nezdinde yapılan yoklamalardan elde edilen sonuçlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
| Yoklama Sayısı | Ocak | Mayıs | Ağustos | Kasım |
| 1 | 10.000 TL | 15.000 TL | 14.000 TL | 16.000 TL |
| 2 | 12.000 TL | 12.000 TL | 15.000 TL | 18.000 TL |
| 3 | – | 10.000 TL | 12.000 TL | 19.000 TL |
| 4 | – | 13.000 TL | 20.000 TL | 21.000 TL |
| A-Ortalama Günlük Hasılat Ocak ayı için: – Mayıs ayı için: [(15.000+12.000+10.000+13.000)/4] Ağustos ayı için: [(14.000+15.000+12.000+20.000)/4] Kasım ayı için: [(16.000+18.000+19.000+21.000)/4] | – | 12.500 TL | 15.250 TL | 18.500 TL |
| B-Aylık Hasılat [(Ax(31-5)]veya [Ax(30-5)] | – | 325.000 TL | 396.500 TL | 462.500 TL |
| C- Ortalama Aylık Hasılat [(325.000+396.500+462.500)/3] | 394.666,67 TL | |||
| D- Yıllık Hasılat Tutarı (Cx12) | 4.736.000 TL | |||
Yoklamalar sonucu yapılan tespitlere göre mükellef (E)’nin ortalama aylık hasılat tutarının tespitinde Ocak ayında yapılan yoklama sayısı üçten az olduğundan hesaplamaya dahil edilmeyecektir.
Mükellef (E)’nin fiilen çalıştığı gün sayıları dikkate alınarak günlük hasılat tutarı tespitlerinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarı ile beyan edilen hasılat tutarı arasındaki fark [(4.736.000-1.000.000)/1.000.000]x100=%373,6 olarak tespit edilmiş olup bu oran %20’den fazla olduğundan mükellef izaha davet edilecektir.
Örnek 6: Turizm amaçlı su sporları faaliyetinde bulunan ticari kazanç mükellefi (F)’nin, 2025 takvim yılında on iki ay boyunca faal görünmekle birlikte yapılan tespitler sonucu ilgili yılda altı ay boyunca (Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül) fiili olarak faaliyette bulunduğu diğer aylarda ise faaliyette bulunmadığı tespit edilmiştir. Mükellef (F), ilgili yıla ilişkin brüt satış tutarını 9.000.000 TL olarak bildirmiştir. Günlük hasılat tutarlarının tespiti için mükellef nezdinde yapılan yoklamalardan elde edilen sonuçlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
| Yoklama Sayısı | Nisan | Haziran | Ağustos |
| 1 | 5.000 TL | 55.000 TL | 100.000 TL |
| 2 | 7.000 TL | 60.000 TL | 150.000 TL |
| 3 | 6.000 TL | 75.000 TL | 170.000 TL |
| 4 | 8.000 TL | 65.000 TL | 180.000 TL |
| A-Ortalama Günlük Hasılat Nisan ayı için: [(5.000+7.000+6.000+8.000)/4] Haziran ayı için: [(55.000+60.000+75.000+65.000)/4] Ağustos ayı için: [(100.000+150.000+170.000+180.000)/4] | 6.500 TL | 63.750 TL | 150.000 TL |
| B-Aylık Hasılat (Ax31) veya (Ax30) | 195.000 TL | 1.912.500 TL | 4.650.000 TL |
| C- Ortalama Aylık Hasılat [(195.000+1.912.500+4.650.000)/3] | 2.252.500 TL | ||
| D- Yıllık Hasılat Tutarı (Cx6) | 13.515.000 TL | ||
Turizm amaçlı su sporları faaliyetiyle iştigal eden mükellef (F), on iki ay boyunca faal görünmekle birlikte yaptığı işin mahiyeti gereği fiilen altı ay boyunca teslim ve hizmetlerini gerçekleştirebileceğinden günlük hasılat tutarının tespitinden hareketle yıllık hasılat tutarının belirlenmesinde fiilen faaliyette bulunulan ay sayısı altı olarak dikkate alınmıştır.
Günlük hasılat tutarlarının tespitinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarı ile beyan edilen brüt satış tutarı arasındaki fark [(13.515.000-9.000.000)/9.000.000]x100=%50,17 olarak tespit edilmiş olup bu oran %20’den fazla olduğundan mükellef izaha davet edilecektir.
Örnek 7: Antalya ilinde faaliyet gösteren (G) plaj işletmesi, 2025 takvim yılına ilişkin brüt satış tutarını 50.000.000 TL olarak bildirmiştir. Günlük hasılat tutarlarının tespiti için mükellef nezdinde yapılan yoklamalardan elde edilen sonuçlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
| Sezon Dışı Aylar | Sezon Ayları | |||||
| Yoklama Sayısı | Şubat | Nisan | Kasım | Haziran | Temmuz | Ağustos |
| 1 | 100.000 TL | 210.000 TL | 110.000 TL | 500.000 TL | 600.000 TL | 800.000 TL |
| 2 | 175.000 TL | 200.000 TL | 160.000 TL | 520.000 TL | 670.000 TL | 860.000 TL |
| 3 | 210.000 TL | 250.000 TL | 190.000 TL | 600.000 TL | 650.000 TL | 830.000 TL |
| 4 | 190.000 TL | 280.000 TL | 200.000 TL | 620.000 TL | 710.000 TL | 870.000 TL |
| A-Ortalama Günlük Hasılat Şubat ayı için: [(100.000+175.000+210.000+190.000)/4] Nisan ayı için: [(210.000+200.000+250.000+280.000)/4] Haziran ayı için: [(500.000+520.000+600.000+620.000)/4] Temmuz ayı için: [(600.000+670.000+650.000+710.000)/4] Ağustos ayı için: [(800.000+860.000+830.000+870.000)/4] Kasım ayı için: [(110.000+160.000+190.000+200.000)/4] | 168.750 TL | 235.000 TL | 165.000 TL | 560.000 TL | 657.500 TL | 840.000 TL |
| B-Aylık Hasılat (Ax28), (Ax30) veya (Ax31) | 4.725.000 TL | 7.050.000 TL | 4.950.000 TL | 16.800.000 TL | 20.382.500 TL | 26.040.000 TL |
| C- Ortalama Aylık Hasılat -Turizm sezonu sayılmayan aylar için ortalama aylık hasılat (C1): [(4.725.000+7.050.000+4.950.000)/3] –Turizm sezonu sayılan aylar için ortalama aylık hasılat (C2): [(16.800.000+20.382.500+26.040.000)/3] | 5.575.000 TL | 21.074.167 TL | ||||
| D- Yıllık Hasılat Tutarı (C1x6) + (C2x6) -Sezon dışı aylar için: (5.575.000×6) -Sezon aylar için: (21.074.167×6) | 159.895.002 TL | |||||
Plaj alanlarının işletilmesi faaliyetiyle iştigal eden mükellef (G) nezdinde yapılan yoklamalar üzerine yıllık hasılat tutarı tespit edilirken, turizm sezonundaki aylar ile sezon dışında kalan ayların hasılatları ayrı olarak dikkate alınmıştır.
Günlük hasılat tutarlarının tespitinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarı ile beyan edilen brüt satış tutarı arasındaki fark [(159.895.002-50.000.000)/50.000.000]x100=%219,79 olarak tespit edilmiş olup bu oran %20’den fazla olduğundan mükellef izaha davet edilecektir.
Örnek 8: Diş hekimi olarak faaliyette bulunan serbest meslek erbabı (H), faaliyetlerini hafta içi yürütmekte, hafta sonlarında ve resmi tatillerde çalışmamaktadır.
Mükellef (H), ilgili yıla ilişkin gayrisafi hasılat tutarını 2.000.000 TL olarak bildirmiştir. Günlük hasılat tutarlarının tespiti için mükellef nezdinde yapılan yoklamalardan elde edilen sonuçlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
| Yoklama Sayısı | Nisan | Eylül | Kasım |
| 1 | 20.000 TL | 30.000 TL | 25.000 TL |
| 2 | 40.000 TL | 20.000 TL | 35.000 TL |
| 3 | 30.000 TL | 25.000 TL | 20.000 TL |
| 4 | 10.000 TL | 15.000 TL | 30.000 TL |
| A-Ortalama Günlük Hasılat Nisan ayı için: [(20.000+40.000+30.000+10.000)/4] Eylül ayı için: [(30.000+20.000+25.000+15.000)/4] Kasım ayı için: [(25.000+35.000+20.000+30.000)/4] | 25.000 TL | 22.500 TL | 27.500 TL |
| B-Aylık Hasılat (Ax20) veya (Ax22) –2025 Nisan ayında 22 gün hafta içine denk gelmekte ve bunlar arasında 1 Nisan ile 23 Nisan resmi tatile denk geldiğinden aylık hasılat tutarının hesaplanmasında 20 gün dikkate alınacaktır. -2025 Eylül ayında 22 gün hafta içine denk geldiğinden aylık hasılat tutarının hesaplanmasında 22 gün dikkate alınacaktır. -2025 Kasım ayında 20 gün hafta içine denk geldiğinden aylık hasılat tutarının hesaplanmasında 20 gün dikkate alınacaktır. | 500.000 TL | 495.000 TL | 550.000 TL |
| C- Ortalama Aylık Hasılat [(500.000+495.000+550.000)/3] | 515.000 TL | ||
| D- Yıllık Hasılat Tutarı (Cx12) | 6.180.000 TL | ||
Diş hekimliği faaliyetiyle iştigal eden mükellef (H)’nin, fiilen çalıştığı gün sayıları dikkate alınarak günlük hasılat tutarlarının tespitinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarı ile beyan edilen gayrisafi hasılat tutarı arasındaki fark [(6.180.000-2.000.000)/2.000.000]x100=%209 olarak tespit edilmiş olup bu oran %20’den fazla olduğundan mükellef izaha davet edilecektir.
Örnek 9: Motorlu kara taşıtlarının periyodik bakımı hizmeti ile iştigal eden (I) A.Ş., haftanın yedi günü hizmet vermekte olup, mükellefin 2026 hesap dönemine ilişkin brüt satış tutarı 3.000.000 TL’dir. Günlük hasılat tutarlarının tespiti için mükellef nezdinde yapılan yoklamalardan elde edilen sonuçlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
| Yoklama Sayısı | Nisan | Temmuz | Kasım |
| 1 | 25.000 TL | 39.000 TL | 43.000 TL |
| 2 | 44.000 TL | 51.000 TL | 24.000 TL |
| 3 | 36.000 TL | 62.000 TL | 35.000 TL |
| 4 | 48.000 TL | 44.000 TL | 47.000 TL |
| A-Ortalama Günlük Hasılat Nisan ayı için: [(25.000+44.000+36.000+48.000)/4] Temmuz ayı için: [(39.000+51.000+62.000+44.000)/4] Kasım ayı için: [(43.000+24.000+35.000+47.000)/4] | 38.250 TL | 49.000 TL | 37.250 TL |
| B-Aylık Hasılat (Ax31) veya (Ax30) | 1.147.500 TL | 1.519.000 TL | 1.117.500 TL |
| C- Ortalama Aylık Hasılat [(1.147.500+1.519.000+1.117.500)/3] | 1.261.333,33 TL | ||
| D- Yıllık Hasılat Tutarı (Cx12) | 15.136.000 TL | ||
Günlük hasılat tutarlarının tespitinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarı ile beyan edilen brüt satış tutarı arasındaki fark [(15.136.000-3.000.000)/3.000.000]x100=%404,5 olarak tespit edilmiş olup bu oran %20’den fazla olduğundan mükellef izaha davet edilecektir.
Yukarıdaki örneklerde yer alan hesaplamalarda kullanılan fiilen çalışılan ve çalışılmayan gün sayıları, tatil günleri ve ay sayılarının, yoklama yapılan gün, hafta ve aylara göre yıllık hasılat tutarının hesaplanmasında değişiklik göstermesi durumunda, bu durum izahın değerlendirilmesinde ayrıca dikkate alınabilecektir.
(8) 213 sayılı Kanunun 174 üncü maddesi hükmü gereğince kendisine özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler için günlük hasılat tutarlarının tespitinden hareketle yıllık hasılat tutarının hesaplanmasında, takvim yılı yerine kendilerine tayin edilen 12’şer aylık özel hesap dönemleri dikkate alınacaktır.
(9) Mükelleflerin birden fazla ticari veya mesleki faaliyetinin bulunması durumunda hasılat tutarı kıyaslamasında, her bir faaliyet nezdinde yapılan günlük yoklamalar üzerine tespit edilen yıllık hasılat tutarı ayrı ayrı dikkate alınacaktır.
(10) Mükelleflerin faaliyetlerini birden fazla şube iş yerinde yürütmeleri durumunda, her bir şube nezdinde yapılan yoklamalar üzerine tespit edilen yıllık şube hasılat tutarı, ilgili şubenin hasılat tutarıyla kıyaslanacaktır.
(11) Hem ticari hem de mesleki faaliyette bulunan mükellefler için tespit edilen yıllık hasılat tutarı, kazanç unsuruna göre ayrı ayrı değerlendirilecektir.
(12) Mükellef hakkında yapılan yoklamalar üzerine günlük hasılat tespitinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarı ile mükellefin beyan ettiği hasılat tutarı kıyaslanırken, varsa mükellefin hasılat tutarlarını etkileyen düzeltme beyanları ile vergi incelemesi veya takdir komisyonu kararlarına istinaden yapılmış ve kesinleşmiş olan tarhiyatlara esas hasılat tutarları da dikkate alınacaktır.
(13) Adi ortaklık bünyesinde yürütülen faaliyetlerde, yapılan yoklamalarla günlük hasılat tutarlarının tespitinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarları, adi ortaklık bünyesinde kıyaslamaya tabi tutulacaktır. Kıyaslama sonucunda tespit olunan hasılat tutarıyla adi ortaklıkta oluşan hasılat tutarı arasındaki fark %20’den fazla olması durumunda ortaklar 213 sayılı Kanun hükmüne istinaden izaha davet edilecektir.
Örnek 10: İki ortağı bulunan (KL) Adi Ortaklığının ortakları mükellef (K) ve mükellef (L), ortaklıkta %50 hisseye sahiptir. (KL) Adi Ortaklığının, 2025 takvim yılına ilişkin brüt satış tutarı 30.000.000 TL olarak hesaplanmıştır. Ortaklık nezdinde günlük hasılat tutarlarının tespiti için yapılan yoklamalarda günlük hasılat tutarı tespitlerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
| Yoklama Sayısı | Eylül | Kasım | Aralık |
| 1 | 250.000 TL | 390.000 TL | 430.000 TL |
| 2 | 445.000 TL | 510.000 TL | 245.000 TL |
| 3 | 365.000 TL | 620.000 TL | 350.000 TL |
| 4 | 480.000 TL | 440.000 TL | 475.000 TL |
| A-Ortalama Günlük Hasılat Eylül ayı için: [(250.000+445.000+365.000+480.000)/4] Kasım ayı için: [(390.000+510.000+620.000+440.000)/4] Aralık ayı için: [(430.000+245.000+350.000+475.000)/4] | 385.000 TL | 490.000 TL | 375.000 TL |
| B-Aylık Hasılat (Ax31) veya (Ax30) | 11.550.000 TL | 14.700.000TL | 11.625.000 TL |
| C- Ortalama Aylık Hasılat [(11.550.000+14.700.000+11.625.000)/3] | 12.625.000 TL | ||
| D- Yıllık Hasılat Tutarı (Cx12) | 151.500.000 TL | ||
Günlük hasılat tutarı tespitlerinden hareketle hesaplanan yıllık hasılat tutarı ile beyan edilen brüt satış tutarı arasındaki fark [(151.500.000-30.000.000)/30.000.000]x100=%405 olarak tespit edilmiş olup bu oran %20’den fazla olduğundan ortaklar izaha davet edilecektir.
——————————————–
Hatırlatma:
Sirkülerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşıdığından içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
Bu sirkümüzde yer verilen bilgiler yazının tarihi itibarıyla geçerli olup, yazı tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.
Bu nedenle konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur.